Odznaczeni w 44. rocznicę Grudnia'70

Blisko 30 osób otrzymało we wtorek w 44. rocznicę Grudnia’70 Krzyże Wolności i Solidarności w sali BHP Stoczni Gdańskiej.

- To są odznaczenia wyjątkowe. Są one przyznawane za umiejętność dokonania właściwego wyboru w czasie trudnym; za odwagę, która mogła kosztować wiele i bardzo wielu z państwa rzeczywiście kosztowała bardzo wiele - powiedział do wyróżnionych prezes Instytutu Pamięci Narodowej Łukasz Kamiński, który wręczał ordery i odznaczenia.

Jak podkreślił, życiorysy odznaczonych osób pokazują, jakimi wartościami kierowali się przed 1989 rokiem. - I chciałbym was wszystkich prosić, aby to dzisiejsze odznaczenie było w pewnym sensie nie tylko nagrodą, ale i zobowiązaniem. Zobowiązaniem do tego, aby i dzisiaj o tych wartościach świadczyć, aby przypominać o nich młodemu pokoleniu - dodał.

Oto pełna lista odznaczonych:

•     Adamowicz Paweł Bogdan
•     Bachorski Jan
•     Biały Ryszard Jerzy
•     Bogdanowicz Marian
•     Brzuska Waldemar Tadeusz
•     Drąg Adam Jerzy
•     Fortuna Grzegorz
•     Golon Lech Jan
•     Gotner Stanisław Adam
•     Grzyb Stanisław
•     Gwiazda Dariusz
•     Kordek Helena Maria
•     Kossakowski Edward
•     Lidzbarski Gerard
•     Mickiewicz Marek
•     Niemczyk Kazimierz
•     Pająk Mirosław
•     Pisarski Artur
•     Reich Leon Antoni
•     Romanowski Piotr Tadeusz
•     Stanecki Jan Ryszard
•     Karbowski Franciszek - pośmiertnie
•     Slezyngier Paweł
•     Tafel Henryk Stefan
•     Tatar Józef
•     Wójcik Jan

Podczas uroczystości w Sali BHP Stoczni Gdańskiej kilka osób otrzymało też Krzyże Oficerskie i Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski oraz Złoty Krzyż Zasługi.

Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski zostali odznaczeni:

•     Hawańczak Anna Monika
•     Potrykus Elżbieta

Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski zostali odznaczeni:

•     Balk Jacek
•     Bobrowski Stanisław
•     ks. Borkowski Jan
•     Gross Jerzy
•     Karski Bogusław
•     Koszytkowski Leszek
•     Maciąg Stanisław

Złoty Krzyż Zasługi

• Spodzieja Bogusław Roman

Krzyż Wolności i Solidarności przyznawany jest przez prezydenta na wniosek prezesa IPN, do którego z wnioskami mogą się zwracać samorządy, organizacje społeczne, a nawet osoby prywatne. Został ustanowiony w 2010 roku. Po raz pierwszy nadano go w czerwcu 2011 przy okazji obchodów 35. rocznicy wydarzeń w Radomiu. Jest nagrodą dla działaczy opozycji wobec dyktatury komunistycznej.

Przed uroczystością 44. rocznicę Grudnia’70 uczczono też pod Pomnikiem Poległych Stoczniowców. Wieńce i kwiaty pod monumentem złożyła m.in. kilkudziesięcioosobowa delegacja pracowników Stoczni Gdańsk. Nie było żadnych przemówień.

- Staramy się nie narzucać nikomu własnych odczuć i emocji. Staramy się, żeby odbywało się to spokojnie, bez ekscesów, czy nawet pompatycznych uroczystości. Warto chociaż na chwilę się wyłączyć i pomyśleć o tym, co było i gdzie jesteśmy dziś, między innymi dzięki tamtym ludziom, którzy zginęli - powiedział dziennikarzom szef stoczniowej "Solidarności", Roman Gałęzewski.

We wtorek w ramach obchodów rocznicy Grudnia’70 zaplanowano także w Gdańsku zapalenie zniczy pod tablicą upamiętniającą Ofiary Grudnia '70 znajdującą się na budynku, gdzie niegdyś miał swoją siedzibę Komitet Wojewódzki PZPR, podpalony przez demonstrujących w grudniu 1970 r.

Przewidziano również modlitwę i wbicie krzyża na skwerze przy Targu Rakowym - w miejscu zamordowania Antoniego Browarczyka - pierwszej śmiertelnej ofiary stanu wojennego w Gdańsku, który 17 grudnia 1981 roku został zastrzelony przez MO podczas demonstracji związanej z rocznicą Grudnia '70.

Kolejny punkt programu obchodów rocznicy Grudnia’70 to msza w kościele św. Brygidy w Gdańsku, po niej nastąpi przemarsz ulicami miasta pod Pomnik Poległych Stoczniowców. Tam odbędzie się złożenie wieńców i wiązanek kwiatów i odczytany zostanie apel poległych.

W grudniu 1970 r., w proteście przeciw podwyżkom cen wprowadzonym przez władze PRL, przez Wybrzeże przetoczyła się fala strajków i demonstracji. W Gdańsku i Szczecinie protestujący podpalili gmachy Komitetów Wojewódzkich PZPR.

Aby stłumić protesty, władze zezwoliły milicji i wojsku na użycie broni. Według oficjalnych danych, w grudniu 1970 r. na ulicach Gdańska, Gdyni, Szczecina i Elbląga od kul milicji i wojska zginęły 44 osoby (w tym 18 w Gdyni, a 16 w Szczecinie), a ponad 1160 zostało rannych.