Tyrsus

Imię pochodzenia greckiego Tyrsós, od wyrazu pospolitego tyrsis 'baszta, wieża, bastion'.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Tyrsus, gr. Tyrsós.

W synaksariach i martyrologiach odnajdujemy pod tym imieniem pięciu świętych. O jednym z nich mówiliśmy krótko pod hasłem Andochiusz. Wspominanego w dniu 24 stycznia opuścić możemy dlatego, że wzmianka jest powtórzeniem innego wspomnienia: por. Com. mart. rom. 34. Podobnie rzecz ma się ze wspomnieniem z dnia 31 stycznia: wymieniony tam Tyrsus wzięty został ze wspomnienia, o którym za chwilę (28 stycznia), por. Com. mart. rom. 43.

Tyrsus i tow., męczennicy z Nikomedii (z Antinoe-) Istnieją dwie różniące się między sobą greckie pasje, opowiadające o tym męczeństwie. Jedna, zachowana u Metafrasty, za towarzyszy dodaje Tyrsusowi Leucjusza (Leukiosa) oraz Kalinika, a ich męczeństwo lokalizuje w Nikomedii za czasów Decjusza. Wedle drugiej towarzyszami Tyrsusa byli Filemon i Apoloniusz; zginąć mieli za Dioklecjana w Antinoe. Grecy wspominali ich 14 grudnia, natomiast Łacinnicy 28 stycznia.

Tyrsus, Bonifacy i tow., męczennicy trewirscy. Mieli być oficerami sławnej Legii Tebańskiej. Śmierć zadano im w okolicach Trewiru na rozkaz prefekta Rykcjowara. Tak w skrócie ich historię opowiadała biografia

opracowana w XII stuleciu. Podstawą tych wiadomości miał być kamień z napisem, odkryty w 1071 r. w kościele św. Pawła w Trewirze. Znaleziska za pierwotne nie uznano. Przypuszcza się, że legenda rozwinęła się jako dalszy ciąg jednego z wątków dawnej legendy o Rykcjowarze. W każdym razie cieszyła się dużym wzięciem, a domniemywani święci dostali się w obieg kultu i do martyrologiów średniowiecza. W Martyrologium Rzymskim widnieją pod 4 października. Sam Tyrsus czczony był zapewne także na ziemiach polskich.