Dobra władza rodzicielska

Władza rodzicielska może być (i w rzeczywistości bywa) w najgorszy sposób nadużywana, wykorzystywana do uzasadnienia najbardziej brutalnej przemocy psychologicznej, do ukrywania pod płaszczykiem moralności najgorszych aspektów charakteru rodzica. Jest absolutnie słuszne piętnowanie zachowań, które tylko pozornie wypływają z troski o dobro dziecka, ale po uważniejszym przeanalizowaniu okazują się fałszywą monetą, zręcznymi przebraniami dla własnych potrzeb czy uzasadnieniem dla własnej ograniczonej mentalności. Nie wszystkie żądania i nie wszystkie akty władzy rodzicielskiej są realistyczne, proporcjonalne do okoliczności, dokonane z poszanowaniem rzeczywistości psychologicznej dziecka. Wiele z nich rzeczywiście nie służy jego dobru, nawet jeśli rodzic nie może lub nie chce zdać sobie z tego sprawy. Nie wszystko, czego dokonuje się w imię miłości, rzeczywiście tej miłości dobrze służy.

Kultura "podejrzliwości" ostatecznie uodporniła nas na naiwne uznawanie za dobro (w nas samych i w innych) tego wszystkiego, co posługuje się wzniosłymi uzasadnieniami. Wydaje się więc bardzo wskazane, by rzucić nieco światła na szkody psychologiczne, jakie może wywołać u dziecka nieuprawniony i despotyczny użytek uczyniony z władzy rodzicielskiej. Kiedy już jednak nabraliśmy biegłości w tropieniu fałszu, straciliśmy też po drodze podstawową intuicję, a mianowicie przeświadczenie, że istnieje także dobry, cnotliwy, a nawet piękny wyraz tej władzy.
Co się zatem dzieje z ojcem (i ogólniej, z rodzicem), kiedy prosi dziecko, aby wyrzekło się swoich najbardziej niedojrzałych i egocentrycznych aspektów, a ono przyjmuje te wskazówki, korekty, przyznaje się do błędów?

"Kiedy widzisz, że dziecko cię słucha - mówią często rodzice - wywołuje to w tobie silną emocję". Widzieć, jak dziecko przyjmuje próbę z rąk rodzica, ofiaruje mu swoje posłuszeństwo i jest gotowe zrobić to, o co rodzic je prosi - nawet jeśli sprawia to przykrość - jak słucha go dlatego, że mu ufa - wszystko to jest bardzo wzruszające.

Zaufanie

Dziecko może to zrobić nie tylko dlatego, że obawia się kary czy konsekwencji, ale również dlatego, iż wierzy, że warto pójść za słowami rodzica mówiącego o tym, co należy zrobić. Nie słucha go tylko dlatego, że go potrzebuje, czy ze strachu, lecz przede wszystkim z ufności. Okazując posłuszeństwo, udowadnia wiarę w jego miłość: nie uznaje rodzica za złośliwego, nie wątpi w jego miłość, nawet kiedy prosi on o coś trudnego. Ufa mu, nawet jeśli chwilowo nie zostaje za to wynagrodzone; nie po prostu dlatego, że tak mu się podoba, ale dlatego, że w niego wierzy. Jest to doświadczenie wywołujące prawdziwy dreszcz: "Czujesz, że serce ci się otwiera" - wyznaje jeden z ojców.

"Zdanie sobie sprawy z zaufania, jakie dziecko pokłada w twoich słowach, pozwala ci poczuć, jaki jesteś dla niego ważny, ożywia pragnienie, żeby stanąć na wysokości zadania i odpowiedzialności, jaką ono na ciebie nakłada. Czujesz, że nie możesz i nie chcesz zdradzić zaufania, jakim ono cię obdarza. Rozpala się i odnawia twoja gotowość w stosunku do niego. Masz ochotę poświęcić mu jeszcze więcej uwagi, jeszcze bardziej mu się oddać" - zwierzał się pewien rodzic, kiedy po długim czasie znowu dane mu było doświadczyć otwarcia ze strony dziecka.

Posłuszeństwo dziecka przydaje nowej żywotności i świeżych barw miłości, która być może nieco przygasła pod naporem "prozy codzienności", umożliwia nowy rozmach, silniejsze pragnienie poświęcania się dla niego. Ufność dziecka, nawet bardziej niż jego czułość czy satysfakcja, jakiej może dostarczyć, trafia wprost w głąb serca rodzica i ożywia w nim chęć dawania siebie, ofiarowania wszystkiego. "Kiedy czujesz zaufanie swojego dziecka, masz ochotę rozpłynąć się w miłości" - stwierdził pewien ojciec. Wszystko to otwiera serce rodzica i daje ujście tajemniczej i głębokiej czułości do dziecka.

Takie doświadczenia umacniają tożsamość ojca: czuje on wyraźniej, kim jest i "co powinien robić wżyciu". Zaczyna sobie uświadamiać, że dotrzymanie aż do końca obietnicy jest właśnie tym, czego najgłębiej pragnie, i że właśnie to może nadać wielkość i znaczenie jego życiu. Odkrywa w samym centrum siebie pragnienie wypełnienia misji i to czyni solidną i ostateczną jego tożsamość.
Bycie ojcem staje się warte wyboru jako wizja i forma realizacji osobistej.

Fragment z książki: Serce taty. Niezbędnik każdego ojca - Osvaldo Poli