Obchody 70. rocznicy pacyfikacji Michniowa

Od Mszy św. przy pomniku michniowskiej Piety, z udziałem Piotra Żuchowskiego - wiceministra kultury i dziedzictwa narodowego oraz delegacji polskich wsi, w Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie rozpoczęły się obchody 70. rocznicy pacyfikacji miejscowości, która stała się symbolem męczeństwa wsi polskich.

W Michniowie w ciągu dwóch dni, 12 i13 lipca 1943 roku, niemieccy żandarmi zamordowali 204 mieszkańców.

Minister Żuchowski wspominał swój pobyt w Michniowie jako małego chłopca, uczestnika obozu wędrownego i ogromne wrażenie, jakie wywarły na nim wspomnienia świadków i samo miejsce. Wspomniał m.in. opowieść człowieka, który przetrwał, bo żona ukryła go pod koszem i przysypała obornikiem. Minister nazwał Michniów "konkretnym znakiem pamięci" i "świętym miejscem".

W uroczystości wzięli udział także m.in. wojewoda świętokrzyski Bożentyna Pałka-Koruba, marszałek województwa świętokrzyskiego Adam Jarubas, starosta kielecki Zdzisław Wrzałka, senatorowie PSL i PiS, delegacje IPN, kombatanckie oraz kilku polskich wsi, w których Niemcy przeprowadzili podobną pacyfikację. Była np. delegacja wsi Borów k. Annopola, gdzie Niemcy zamordowali ponad 800 osób oraz świadek pacyfikacji wsi Rytów w powiecie ogrodzienieckim.

Uczestnicy uroczystości wysłuchali koncertu muzycznego pt. "Pieśń o Michniowie" Ryszarda Miernika w wykonaniu Chóru "Senior" z Suchedniowa.

Z kolei w okolicznościowych przemówieniach gospodarze regionu i samorządowcy podkreślali obowiązek pamięci o ofiarach i zbrodni, konieczność pogłębiania wiedzy na ten temat i przekazywania jej młodemu pokoleniu, czemu m.in. ma służyć przekształcanie mauzoleum w nowoczesną multimedialną placówkę.

Marszałek Adam Jarubas zwrócił uwagę na konieczność dopominania się o nasze - polskie miejsce, w historii. "Polska nie może być stawiana w roli strony, która tłumaczy się z drugiej wojny światowej (…). Tutaj ginęli nasi ojcowie i nasze matki" - podkreślał marszałek.

Mszy św. w intencji ofiar przewodniczył proboszcz ze Wzdołu Rządowego ks. Stanisław Picheta, a homilię wygłosił ks. Czesław Stępak, który mówił w niej o wolności, której źródłem, nawet w najtrudniejszych okolicznościach, jest zawsze Chrystus. Po Eucharystii delegacje złożyły wiązanki kwiatów przy mogile pomordowanych.

Uroczystości rocznicowe uświetniło widowisko historyczne "W imię Boga, Honoru i Ojczyzny" w wykonaniu Kieleckiego Ochotniczego Szwadronu Kawalerii im. 13 Pułku Ułanów Wileńskich. W widowisku wzięło udział kilka grup rekonstrukcyjnych. Zaprezentowane zostały sceny: "Partyzancka dola…", "Potyczka we wsi" oraz "Bitwa polskich partyzantów z Niemcami’.

Jutro w sobotę 13 lipca o godzinie 17.00 przy mogile pomordowanych w Michniowie odbędzie się także uroczysta Msza św. w intencji ofiar pacyfikacji.

12 i 13 lipca 1943 roku, niemieccy żandarmi zamordowali w Michniowie 204 mieszkańców. Najmłodszą ofiarą był dziewięciodniowy Stefan Dąbrowa, spalony żywcem wraz z całą rodziną. Mordowano także ludzi starszych - tak zginęła 70-letnia Józefa Przeworska. W czasie i po pacyfikacji zginęło lub zmarło od ran: 102 mężczyzn, 54 kobiety i 48 dzieci w wieku od 9 dni do 15 lat. Wśród nich trzydzieścioro nie skończyło dziesięciu lat. Jedenastu mieszkańców Michniowa, których hitlerowcy podejrzewali o konspiracyjna działalność, wywieziono do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Sześcioro z nich nie przeżyło. Osiemnaście młodych dziewcząt trafiło na przymusowe roboty do Rzeszy.

W pacyfikacji wsi brały udział pododdziały trzeciego batalionu 17 Pułku Policji SS, 22 Pułku Policji SS oraz żandarmeria z Częstochowy, Skarżyska, Starachowic i Ostrowca, a także gestapo z Kielc.

Powodem pacyfikacji Michniowa była aktywność niepodległościowa mieszkańców wsi oraz pomoc okazywana przez nich partyzantom. Rzeź Michniowa - całkowite unicestwienie wioski miały zastraszyć mieszkańców Kielecczyzny. Michniów miał być przykładem tego, co może spotkać każdą buntującą się przeciwko Niemcom osadę.

Dziś Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich jest symbolem 817 wsi spacyfikowanych w czasie II wojny światowej w Polsce.

W Michniowie aktualnie trwa przebudowa tradycyjnego, powojennego muzeum w nowoczesną multimedialna placówkę. Autorem koncepcji architektoniczno-rzeźbiarskiej jest pracownia Nizio Design International, która projektowała m.in. Muzeum Powstania Warszawskiego. Inwestycję dofinansowało Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także samorząd województwa świętokrzyskiego.