Patriotyzm bez wrogości. Co Kościół mówi o granicach miłości do ojczyzny?

Wobec narastających postaw zamknięcia i wrogości wobec „innych” Kościół jednoznacznie staje w obronie dojrzałego patriotyzmu. Papież, prymas i biskupi ostrzegają: nacjonalizm – rozumiany jako wywyższanie własnego narodu kosztem innych – nie jest miłością ojczyzny, lecz jej karykaturą. Chrześcijański patriotyzm ma budować wspólnotę, a nie mur nieufności.

Patriotyzm i nacjonalizm
W artykule autor krytykuje skłonność do podejrzliwości wobec innych narodów czy wyznań jako utratę prawdziwego patriotyzmu, zastąpioną nacjonalizmem. Chwali też dokument polskich biskupów „Chrześcijański kształt patriotyzmu” jako szansę na przywrócenie sprawiedliwego rozumienia miłości do ojczyzny. Podkreśla, że nacjonalizm — postawa wyższości i wykluczenia — jest zaprzeczeniem prawdziwej tożsamości narodowej i wartości chrześcijańskich.

Prymas Polski: nacjonalizm to grzech zaniedbania Kościoła
Prymas Polski abp Wojciech Polak nazwał nacjonalizm „grzechem zaniedbania Kościoła”. Według niego, gdy Kościół milczy wobec łączenia wiary z ideologiami, pozwala na wypaczenie chrześcijaństwa. Prymas przestrzega przed utożsamianiem chrześcijańskiego patriotyzmu z postawami, które ekskluzywnie wywyższają naród. Apeluje o dialog z tymi, którzy dryfują ku nacjonalizmowi, wskazując, że odpowiedzią nie może być odrzucenie człowieka, lecz właściwe towarzyszenie i klarowne ukazanie nauczania Kościoła.

Biskupi: nacjonalizm przeciwieństwem patriotyzmu
Biskupi w dokumencie „Chrześcijański kształt patriotyzmu” ostrzegają, że nacjonalizm jest przeciwieństwem patriotyzmu. Patriotyzm jest oparty na miłości do ojczyzny, odpowiedzialności za wspólne dobro oraz otwartości i szacunku dla innych narodów i kultur. Tymczasem nacjonalizm to postawa egoizmu narodowego, wyższości wobec innych, zamknięcia i nietolerancji. Biskupi przestrzegają, że prawdziwa miłość do ojczyzny nigdy nie może prowadzić do pogardy, agresji czy motoru konfliktów narodowych.

Papież wyraził zaniepokojenie wzrostem suwerenizmu i nacjonalizmu
Papież Franciszek wyraził głębokie zaniepokojenie rosnącym znaczeniem suwerenizmu i nacjonalizmu w świecie. Podczas sympozjum w Watykanie podkreślił, że choć umiłowanie własnego narodu i tradycji jest ważne, Kościół przestrzega przed ich wypaczeniem w postacie zamknięcia, niechęci do innych czy rasizmu. Zaznaczył, że obecne tendencje budują relacje „bardziej w duchu sprzeciwu niż współpracy” między państwami, co jest dla niego powodem troski.

Biskupi do Polonii: dojrzały patriotyzm nie ma nic wspólnego z nacjonalizmem, ani z internacjonalizmem
Biskupi w liście pasterskim do Polonii podkreślają, że dojrzały patriotyzm nie ma nic wspólnego ani z nacjonalizmem (skrajną postawą zamykania się), ani z internacjonalizmem (który zaciera różnice narodowe). Zachęcają emigrantów do utrzymywania łączności z katolikami innych narodowości, do współpracy mimo różnic oraz do rozdawania świadectwa wartości chrześcijańskich i obywatelskich. Apelują również o dążenie do wzrostu duchowego poprzez modlitwę, sakramenty, uczestnictwo w Eucharystii oraz dbałość o więzi rodzinne i solidarność z potrzebującymi.