Męczennik tajemnicy spowiedzi – św. Jan Nepomucen

Św. Jan Nepomucen - Szymon Czechowicz, Public domain, via Wikimedia Commons

Jest jednym z najbardziej znanych świętych. Uznawany jest za pierwszego męczennika tajemnicy spowiedzi. O jego popularności i kulcie świadczy wielość wizerunków i figur, stawianych przy rozstajach dróg, przepraw rzecznych i mostów. 21 maja Kościół wspomina św. Jana Nepomucena.

Urodził się około roku 1350 w miejscowości Pomuk, niedaleko czeskiej Pragi. W 1370 roku, jeszcze jako kleryk, został notariuszem biskupim. Święcenia kapłańskie przyjął w roku 1380, a potem został proboszczem w praskim kościele św. Galla. Jednocześnie dalej pełnił obowiązki notariusza biskupiego.

Imiona świętych - Jan

W roku 1381 rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Pradze, a po roku przeniósł się do Padwy, aby kontynuować studia. Po pięciu latach wrócił do Pragi jako doktor prawa. Został mianowany kanonikiem przy kolegiacie św. Idziego. W roku 1390 został archidiakonem i objął probostwo w mieście Žatec, około 100 kilometrów na zachód od Pragi.

Szybko jednak powrócił do stolicy, powołany przez arcybiskupa Jana z Jenštejna na jego wikariusza generalnego. Pozycja ta dawała Janowi w diecezji pierwsze miejsce po metropolicie.

Modlitwa do św. Rity w cierpieniu

W 1393 roku zmarł benedyktyński opat z klasztoru w Kladrubach, zachodnie Czechy. Wacław IV Luksemburski, król Niemiec i Czech, chciał założyć nowe biskupstwo i mianować biskupem swojego kandydata. Planował zatem przejąć kościół opactwa i zamienić go na katedrę biskupią. Zabronił więc wyboru nowego opata. Wtedy jednak Jan Nepomucen sprzeciwił się tej decyzji, uważając ją za sprzeczną z prawem kanonicznym. Bez konsultacji z królem i wbrew jego oczekiwaniom, doprowadził do szybkiego wyboru nowego opata.

Król wpadł w gniew, nakazał aresztowanie Jana, dwóch innych prałatów i burmistrza Wacława z Miśni. Poddano ich torturom. Oprócz Jana wszyscy szybko ulegli władcy. Było to 20 marca 1393 roku.

Posąg św. Jana Nepomucena - Dietmar Rabich / Wiki. Comm. / “Münster, 2016 / CC BY-SA 4.0Tomasz Ebendorfer z Haselbach w swojej ‘Kronice’ z 1450 roku podaje jeszcze inną wersję męczeńskiej śmierci Jana Nepomucena. Według niego Jan był spowiednikiem królowej Zofii Bawarskiej, którą Wacław IV podejrzewał o zdradę. Kiedy król domagał się od Jana wyjawienia tajemnicy jej spowiedzi, ten odmówił, czym naraził się na dodatkowy gniew władcy.

Jana poddano okrutnym torturom. Był bity, lżony, przypalano mu boki. Ponoć w tych torturach brał udział sam król, sądząc zapewne, że w ich czasie Jan wyjawi interesujące go tajemnice. Później, na półumarłego Jana zakuto w kajdany i z belką w zębach, po nocy, wleczono końmi po ulicach Pragi. Na koniec jego umęczone ciało oprawcy wrzucili z mostu Karola IV do rzeki Wełtawy.

Ciało męczennika znaleziono dopiero 17 kwietnia i pochowano w kościele Świętego Krzyża. Po pewnym czasie zostało przeniesione do grobowca pod katedrą.

Modlitwa św. Jana Pawła II o pogodzenie wrogów

Kult męczennika rozwijał się spontanicznie, zwłaszcza po śmierci Wacława IV. Oficjalny proces rozpoczęto jednak dopiero w XVIII wieku. Błogosławionym ogłosił go Innocenty XIII, a kanonizował go w roku 1729 Benedykt XIII.

Św. Jan Nepomucen jest patronem spowiedników, szczerej spowiedzi, dobrej sławy i tonących. Wzywany jest jako orędownik podczas powodzi. W tradycji ludowej święty chronił pola i zasiewy przed klęskami żywiołowymi, powodzią, ale i suszą. Dlatego tak wiele figur, zwanych nepomukami, znajduje się przy drogach, skrzyżowaniach, mostach i na placach.

Zginęli za zachowania tajemnicy spowiedzi

W ikonografii św. Jan ukazywany jest w stroju kapłana, w ręku trzyma krzyż i palmę męczeństwa. Niekiedy trzyma palec na ustach, symbol zachowania tajemnicy spowiedzi. Jego atrybuty to: klucz, książka, krzyż, zapieczętowany list, most, wieniec z gwiazd z napisem w środku tacui-milczałem.

DEON.PL

Wcześniej duszpasterz akademicki w Opolu; duszpasterz polonijny i twórca Jezuickiego Ośrodka Milenijnego w Chicago; współpracownik L’Osservatore Romano, Studia Inigo, Posłańca Serca Jezusa i Radia Deon oraz Koordynator Modlitwy w drodze i jezuici.pl;

Tworzymy DEON.pl dla Ciebie
Tu możesz nas wesprzeć.

Tematy w artykule

Skomentuj artykuł

Męczennik tajemnicy spowiedzi – św. Jan Nepomucen
Komentarze (1)
AS
~Antoni Szwed
21 maja 2022, 21:07
Jakże potrzebne jest DZIŚ przypominanie takich postaci jak św. Jan Nepomucen. Tacy księża bohaterowie budują Kościół. Nie wahają się oddać życia dla słusznej sprawy. Także dziś są naciski ze strony władz świeckich (np. władz Australii), które jawnie domagają się ujawniania tajemnicy spowiedzi przez księży. Z punktu widzenia nauki Kościoła żądają wręcz od księży popełniania wielkiego przestępstwa. Idą drogą króla Wacława IV. Kościół katolicki, jeśli chce nadal istnieć, nie może się zgadzać na żadną dominację władz centralnych narodowych czy ponadnarodowych nad Kościołem, jego prawami i jego nauką. Dominacja państwa nad lokalnym Kościołem kończy się wcześniej czy późnej przekreśleniem ewangelicznej misji tego ostatniego. Kościół katolicki trwał przez wieki, bo miał papieża w Rzymie, który stale walczył o to, by mieć prymat w Kościele przed lokalnymi królami, książętami czy nawet cesarzem. Walczył o niego, nawet jeśli nie zawsze się to udawało.