Wspominany 9 czerwca Józef de Anchieta był świętym człowiekiem, misjonarzem i odkrywcą, cudotwórcą, poliglotą i poetą, ojcem literatury brazylijskiej, dramaturgiem i twórcą teatru brazylijskiego, wychowawcą narodu, pierwszym etnologiem brazylijskim, prekursorem indygenizmu i lekarzem. Nazwany został Apostołem Brazylii. To tylko niektóre z tytułów, jakie można przypisać św. Józefowi de Anchieta, jezuicie.
Urodził się w San Cristóbal de La Laguna na Teneryfie, na Wyspach Kanaryjskich, 19 marca 1534 roku. Był krewnym św. Ignacego Loyoli. Ze strony ojca pochodził ze szlacheckiego rodu Basków, natomiast od strony matki był potomkiem ‘nowych chrześcijan’, czyli Żydów nawróconych na chrześcijaństwo.
Imiona świętych - Józef
Rodzice wysłali go na studia nie do prestiżowego uniwersytetu w Hiszpanii, gdzie inkwizycja tropiła nawróconych z judaizmu, ale do Coimbry w Portugalii, z dala od nadgorliwych inkwizytorów. Właśnie w tym portugalskim mieście Józef wstąpił do tętniącego wówczas życiem nowicjatu jezuitów w 1551 roku.
Anchieta „cierpiał na chorobę o charakterze gruźliczym, atakującą kości i zniekształcającą je”*. Poprosił o wysłanie go na misje do ‘Nowego Świata’. Wylądował w Brazylii w lipcu 1553 roku. Zaczął się uczyć języka Indian Tupi. Jezuici otworzyli szkołę, gdzie Józef uczył Indian, a także łaciny swoich współbraci, jezuitów.
Modlitwa Jana Pawła II o nadzieję w trudnych czasach
Anchieta doskonale opanował język Indian z plemienia Tupi. Ułożył jego gramatykę, napisał katechizm, trzy książeczki do przygotowania Indian do chrztu, do spowiedzi oraz do dobrej śmierci. Napisał też sporo popularnych hymnów i sztuk teatralnych.
Taka edukacja szybko przyniosła dobre rezultaty. Sam Anchieta pisał w sierpniu 1554 roku: „mamy dużą szkołę dla dzieci Indian. Nauczyliśmy je czytać i pisać oraz odwrócić się ze wstrętem od obyczajów rodziców. Niektóre z nich pomagają nam już przy Mszy św. Są naszą radością i pociechą, bo ich rodziców nie jest łatwo opanować, chociaż różnią się już bardzo od tych z innych wiosek. Nie zabijają już i nie jedzą wrogów, i nie piją, jak przedtem”.
Praca, życzliwość i dobre traktowanie Indian przynosiło wspaniałe owoce. Jezuici byli rzeczywiście narzędziami pokoju i pojednania pomiędzy zwaśnionymi i często chwytającymi za broń plemionami.
W 1577 roku został mianowany prowincjałem. „Prowadził swój prosty styl życia. Zajmował się rozwijającymi się dziełami misji, zakładał nowe osiedla i stacje misyjne, uczynił pierwszy krok w kierunku założenia przyszłych redukcji paragwajskich. Otworzył Szpital la Misericordia w Rio de Janeiro”.
Ulubiona modlitwa papieża Franciszka
Jest wiele historii, w których świadkowie opowiadają o cudach zdziałanych przez o. Anchietę, np. o cudownych połowach ryb. „Najsławniejszy przypadek miał miejsce w Rio w 1583 r., gdy bardzo brakowało żywności z powodu przypłynięcia floty hiszpańskiej. Kolegium zorganizowało wyprawę na połów w jeziorze Maricá. Anchieta towarzyszył wyprawie i przed podjęciem pracy zapytał rybaków, jaki gatunek ryb chcieliby złowić. W zależności od odpowiedzi kierował ich w odpowiednie miejsce na jeziorze lub w morzu. Złowiono olbrzymią liczbę ryb… Zaczęła się żmudna i długa praca solenia połowu. Mewy, pelikany i kormorany morskie krążyły wokół i żarłocznie pochłaniały zdobycz… Indianie prosili ojca, by położył kres tej dokuczliwej sytuacji. Zwracając się do ptaków w języku tupi, zakazał im przeszkadzać Indianom. Miały dostać swoją porcję na końcu. Ptaki dostosowały się do polecenia”.
Inne historie opowiadają o ptakach, które utworzyły jakby parasol chroniący misjonarzy na łodzi przed palącym słońcem, o przypływie morza, które nie zalało zatopionego w modlitwie i kontemplacji o. Józefa, o cudownym uzdrowieniu kalekiego indiańskiego chłopca, który na słowo ojca wstał i chodził.
Imiona świętych - 9 czerwca
O. Anchieta przestał być prowincjałem w 1588 roku. W 1592 roku został wizytatorem jezuickich domów na południu Brazylii. Umarł 9 czerwca 1597 roku w Reritibie. Został pochowany w Sao Tiago. Administrator Apostolski ogłosił go wtedy ‘Apostołem Brazylii’. Beatyfikował go Jan Paweł II, a kanonizował w 2014 roku papież Franciszek.
* Na podstawie: Ignacio Echániz SJ, Męka i Chwała, Żywa Historia Jezuitów, Wydawnictwo WAM, Księża Jezuici, Kraków 2014.
Skomentuj artykuł