Endeusz

To zlatynizowana postać imienia irlandzkiego Enna, zanglicyzowanego jako Enda. Ta właśnie angielska postać dała początek formie łacińskiej.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Endeus, ang. Enda.

Endeusz (Enna), święty irlandzki, żył w VI stuleciu. Był jednym z pionierów wielkiego ruchu monastycznego. Niestety, jego życiorys skomponowano późno i to przy pomocy elementów legendarnych, nawet bajecznych. Wedle tej opowieści miał po śmierci ojca objąć przywództwo nad ludem, który spodziewał się, że powiedzie go na wroga. Gdy po odniesieniu świetnego zwycięstwa wracali z pieśniami do siebie, święty spotkał siostrę, która wiodła życie w eremie. Przyobiecał jej poprawę, ale w zamian za to miała mu dać za żonę księżniczkę, która znajdowała się pod jej opieką. Tymczasem przyobiecana dziewczyna nagle zmarła, a Endeusz patrząc na jej zdeformowane oblicze, doznał wstrząsu. Wtedy to został mnichem i założył klasztor. Potem przez jakiś czas przebywał w Whithorn (Candida Casa, w Szkocji). Rzekomo pielgrzymował następnie do Rzymu i tam otrzymał święcenia. Na wyspie Killeany założył główny klasztor, centrum dla społeczności mniejszych oraz dla pustelni. Zachowały się ruiny niektórych z nich. Sam ośrodek nazwano później Ara-nanoamh - Aranem świętych. Tam też zmarł Endeusz w pierwszej połowie VI stulecia. Wspominano go w dniu 21 marca.