Kolman (Koloman)

Jest to celtycka (irlandzka) postać imienia oznaczająca 'pustelnika', zlatynizowana jako Columbanus (zob. Kolumban). Imię to nosił król Węgier i Chorwacji (1070-1116) oraz król Halicza (1208-1241), mąż błog. Salomei.

W Polsce brak poświadczeń tego imienia.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Colomanus, Colmanus, Columbanus, ang., fr. Colman, niem. Coloman, Koloman, węg. Kálmán, Káláman.

Święci, którzy nosili to imię, są nadspodziewanie liczni. Mamy co najmniej 120 Kolomanów (Kolmanów) otaczanych czcią w Irlandii. Wiadomo, jak nikłą jest źródłowa baza do badania wczesnego chrześcijaństwa w tym kraju i jak obfite, a zarazem mgliste przekazy legendarne i późniejsze zapiski kalendarzowe; nie dziwi nas przeto zamieszanie i wiele nie rozwikłanych problemów w hagiografii irlandzkiej. Nie zaskakuje też tu fakt, iż w licznej gromadzie świętych zapisanych pod imieniem Kolman (Koloman) nie wszystkie postacie można łatwo wyodrębnić i pomieścić w ramach chronologicznych. Nie wdając się w te problemy, tu przykładowo i zwięźle przedstawimy tylko trzech spośród tych postaci:

Kolman z Cloyne. Miał być zrazu pogańskim bardem. Ochrzcił go św. Brendan. Został potem apostołem okolic Limericku i Corku. Miał także założyć stolicę biskupią w Cloyne. Jako świętego biskupa czciła go cała Irlandia, a staroirlandzkie martyrologium Oengusa (powstałe około r. 800) wspomina go pod dniem 24 listopada. Kolman z Cloyne zmarł około r. 600.

Koloman, biskup Lindisfarne. Na stolicę tę wstąpił po Finanie w r. 661. Wkrótce potem spory o zwyczaje iroszkockie, tzn. o termin święcenia Wielkanocy oraz obrzęd udzielania tonsury, doszły do swego zenitu. Definitywne rozwiązanie problemu przyniosła gorliwa działalność św. Wilfryda. Na synodzie w Whitby, któremu przewodniczył król Oswy, Wilfryd i jego przyjaciele, Koloman powoływał się na Kolumbę, Anatola i innych świętych swej ojczyzny. Wilfryd przeciwstawił mu tradycje rzymskie i powagę Stolicy Apostolskiej. Król rozstrzygnął spór po myśli Wilfryda. Koloman usunął się wtedy do Irlandii, gdzie założył dla swych ziomków klasztor w Inisbofin. Potem jeszcze oddzielił mnichów anglosaskich od irlandzkich. Zmarł około r. 676. Wspominano go w dniu 18 lutego.

Kolman ze Stockerau również mało wyraziście wyłania się z mgieł przeszłości. Ze źródeł do historii austriackiego opactwa w Melk wiemy to tylko, iż był irlandzkim mnichem, podążającym pielgrzymim szlakiem do Ziemi Świętej. Z powodu obcego wyglądu wzięto go za szpiega i powieszono w Stockerau pod Wiedniem. Miało się to stać 17 lipca 1012 r. Rychło wieśniacy otoczyli go czcią, a w dwa lata później ciało jego przeniesiono do wspomnianego opactwa. Z czasem zaczęto go też nazywać męczennikiem. Zresztą kult Kolmana objął nie tylko kraje austriackie, ale także ziemie sąsiednie. Wybitnie ludowy charakter tego kultu zaznaczył się m.in. w licznych patronatach jemu przypisywanych. Kolman stał się nie tylko orędownikiem w czasach zarazy i opiekunem bydła, ale również ulubionym świętym panien poszukujących męża. Stąd niemiecki wierszyk:

Heiliger Sankt Koloman,

O schenk mir auch einen Mann.

Proszę, święty Kolomanie,

Dobre za mąż daj wydanie.