Lekarze

Wśród świętych, zwłaszcza wśród świętych starożytności i średniowiecza, za takich, którzy uprawiali zawód lekarza, uchodziło wielu. Pobożność ludowa chętnie do ich grona zaliczała także tych, którym przypisywano cudowne uzdrowienia. Na Wschodzie czczono przede wszystkim świętych nazywanych anargyroi. Na Zachodzie okolicznością takiego kultu były częste w średniowieczu epidemie. Na tym też tle dochodziło do -wyspecjalizowanych- patronatów, szczególnego kultu świętych, którzy rozsławiani byli jako uzdrowiciele z poszczególnych schorzeń. Ale za najbardziej czczonych patronów samego stanu lekarskiego uchodzili przede wszystkim Kosma i Damian oraz Łukasz ewangelista, przy czym z czasem ten ostatni zdaje się w popularności wyprzedzać poprzednich, dziś już schodzących w cień niepamięci. Natomiast w okresie reakcji na podważenie kultu świętych przez reformację usiłowano promować zbiorowy kult świętych lekarzy. Jan Molanus, profesor z Lovanium, wydał wówczas (1595) książeczkę pod tytułem Medicorum ecclesiasticum diarium, w której do grona lekarzy zaliczył Adama, Daniela, Izajasza, Hioba, Mojżesza, archanioła Rafała i wielu innych. Wiemy, że projekt takiego zbiorowego kultu nie odniósł szczególnego powodzenia. Dziś w miejsce tradycyjnego patronatu św. Łukasza, najbardziej chyba rozpowszechnionego, wielu chętnie wstawiłoby lekarzy, którzy na ołtarze wyniesieni zostali w czasach najnowszych, np. Józefa Moscati lub Ryszarda Pampuri.