Zoil

Imię pochodzenia greckiego: Dzoilos 'wątroba' (jako uosobienie życia).

Odpowiedniki obcojęz.: łac., niem. Zoilus, fr. Zo-le, wł. Zoilo.

W martyrologiach łacińskich i w menologiach greckich odnaleźć można dwóch męczenników o tym imieniu. Ich kult nigdy nie zatoczył szerokich kręgów, mimo to wspomnienia tych Zoilów zwięźle tu omówimy:

Zoil i tow., męczennicy z Kordoby. Wspomnienie Zoila pojawiło się w niektórych rękopisach Martyrologium Hieronimiańskiego. W IX stuleciu dołączono do niego dziewiętnastu towarzyszy, ale chyba przez pomyłkę. Wczesny kult samego Zoila potwierdza natomiast wzmianka u Prudencjusza (Peristephanon IV, 19) oraz pomniki liturgii. W VI stuleciu biskup Agapiusz dokonał translacji relikwii męczennika. Szczegółów jego życia i męczeństwa nie znamy. Wspomnienie przypada 27 czerwca i pojawia się również w nowym Martyrologium Rzymskim.

Zoil, męczennik perski. W późnym menologium cesarza Bazylego (XI w.) Zoil znajduje się w grupie męczenników, której przewodził biskup Eleuteriusz. Był to uczeń Symeona, biskupa Seleucji-Ktezyfonu (na południe od Bagdadu). Jako biskup przyczynił się do wielu nawróceń. Stało się to powodem oskarżenia go przed władcą Saporem(-). Zoil był -Rzymianinem-, to znaczy pochodził z pogranicza terytorium Persów i cesarstwa. Męczenników wspominano 13 lub 14 kwietnia, ale dwóch z nich, Bazylidesa i Geroncjusza, dla niewiadomych powodów umieszczano też pod dniem 1 kwietnia.