Zaburzenia osobowości lękowej (unikającej)
Od wczesnej młodości ci, którzy cierpią na zaburzenie osobowości lękowej (unikającej), wykazują wyraźne zahamowania w sytuacjach społecznych, objawiające się w poczuciu braku kompetencji i nadwrażliwości wobec jakiejkolwiek negatywnej oceny lub ewaluacji. Ludzie ci jawią się jako zalęknieni i spięci w relacjach z innymi, a ich „czułki" nieustannie badają środowisko, aby wychwycić nawet najmniejsze znaki niechęci ze strony innych.
Ludzie z zaburzeniami osobowości lękowej powinni wykazywać przynajmniej cztery z podanych niżej cech charakterystycznych:
- unikają takich sytuacji, wynikających z wykonywanej pracy, które wymagałyby nawiązywania poważnych kontaktów z innymi ludźmi -a wszystko z obawy przed krytyką brakiem akceptacji lub odrzuceniem.
- niechętnie nawiązują relacje z innymi, zanim się nie upewnią że faktycznie są lubiani.
- powstrzymuj ą się od wchodzenia w bliskie relacje z innymi ludźmi z obawy przed zawstydzeniem i ośmieszeniem.
- obawiają się krytyki lub odrzucenia w sytuacjach społecznych.
- są powściągliwi w nowych sytuacjach towarzyskich, obawiając się zrobienia czegoś, co byłoby niestosowne.
- uważają się za społecznie niekompetentnych, osobowo nieatrakcyjnych lub gorszych od innych,
- zwykle niechętnie podejmują ryzyko lub angażują się w jakiekolwiek nowe sytuacje, ponieważ te mogą okazać się dla nich kłopotliwe.
Znajomi często na ich ostrożny lęk przed krytyką reagują zapewnieniem, że mimo ich obaw, będą zaakceptowani przez innych. Tak jak jeden drink nie wystarcza alkoholikowi, tak też w ich przypadku nie wystarcza jedno tego typu zapewnienie. Może zaistnieć konieczność, aby kilka razy prosić ich i przynaglać, i tylko to wywoła jakąś reakcję. Tylko wówczas, gdy ludzie ci osiągną pewność, że nie stanie się nic, czego należałoby się obawiać, zaczną działać. Takie obawy poważnie osłabiają ich zdolność społecznego i zawodowego funkcjonowania.
Ludzie kończący studia i posiadający doskonałe referencje oraz świetnie przygotowani do specjalistycznej pracy, jeśli jednak cierpiana zaburzenia osobowości lękowej, wówczas mogą źle wypaść podczas rozmów wstępnych o pracę, nie dlatego, że brak im wiadomości, lecz z powodu strachu przed odrzuceniem. Tacy absolwenci racjonalizują swe zachowanie, twierdząc, że osobom prowadzącym rozmowę nie spodobało się ich ubranie, styl uczesania lub cokolwiek innego, co przychodzi im na myśl. Pojawiając się u nas na rozmowie, mogą zmniejszać własne szanse na otrzymanie pracy, płacząc w trakcie, rumieniąc się lub wykazując utajony niepokój. Takie zachowanie, będące wypełnieniem proroctw, zapowiedzianych przez wcześniej doświadczone problemy, umacnia na przyszłość ich zachowania unikowe. W następstwie tego mogą przyjąć pracę o wiele gorzej płatną i mniej ambitną, a to dlatego, że nie pociąga ona za sobą konieczności odbycia całej serii rozmów z poważnymi naukowcami i administratorami. Ludzie ci ewentualnie mogą wstąpić w związek małżeński, wybierając kogoś, kto jest opiekuńczy, kto będzie pobłażliwym małżonkiem, który weźmie na siebie wszystkie „przeszkody", wynikające z sytuacji społecznych.
Niektórzy naukowcy zauważają podobieństwo między fobiami społecznymi a zaburzeniami osobowości unikającej oraz twierdzą, że te dwa przypadki zaburzeń są właściwie jednym, lecz widzianym z dwóch odmiennych perspektyw lub że koncentrują się one na czym innym, choć są podobne i wzajemnie połączone. Na przykład fobia społeczna w sposób szczególny wiąże się z zachowaniem w sytuacjach społecznych, podczas gdy osobowość unikająca ujawnia się w różnorodnych okolicznościach. Wiele osób cierpiących na inne zaburzenia osobowości wykazuje cechy charakterystyczne dla zaburzeń osobowości lękliwej, lecz określone elementy sprawiają, iż przypadki te różnią się od siebie. Na przykład społeczne izolowanie się osobowości schizoidalnych daje pewien komfort, podczas gdy lęk odczuwany w przypadku osobowości unikającej przynosi wyłącznie dyskomfort, uniemożliwiając ludziom wejście w relacje, które chcieliby nawiązać. Zaburzenie to diagnozuje się wyłącznie w przypadku, gdy cechy charakterystyczne osobowości tych osób spełniają odpowiednie kryteria oraz są ocenione jako nieelastyczne, posiadające trudności z adaptacją oraz wywołują wyraźny niepokój, a także utrudniają funkcjonowanie.
Więcej: Jak pomagać dobrą radą. Poradnik - Eugene Kennedy, Sara C. Charles
Skomentuj artykuł