Gniezno: konferencja prasowa przed obchodami rocznicy chrztu

Podczas konferencji metropolita gnieźnieński przedstawi program i szczegóły gnieźnieńskich obchodów jubileuszowych. Podsumuje również miniony X Zjazd Gnieźnieński, który był pierwszym z ważnych ogólnopolskich wydarzeń wprowadzających rocznicowe uroczystości. Odpowie również na pytanie, czego Kościół oczekuje po jubileuszu.

O poznańskiej części uroczystości, a także dalszych obchodach opowie z kolei bp Damian Bryl. Podczas konferencji zaprezentowane zostaną także wydarzenia towarzyszące obchodom centralnym.

Konferencja rozpocznie się o godz. 11.00 w sali Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Godzinę później z udziałem Prymasa Polski i zaproszonych gości w Muzeum otwarta zostanie wystawa "Sacrum Poloniae Millennium". Ekspozycja przypominać będzie przede wszystkim o obchodach jubileuszowych 1966 roku. Obok licznych i unikatowych fotografii z gnieźnieńskich uroczystości wystawiony zostanie także oryginał "Jasnogórskich Ślubów Narodu" kard. Stefana Wyszyńskiego oraz zabytki nawiązujące do wczesnośredniowiecznej historii Gniezna. Ekspozycja będzie miała charakter multimedialny. W ramach wystawy w muzealnych salach odtwarzane będą nagrania przemówień i kazań Prymasa Tysiąclecia. Przygotowany został także specjalny film przypominający o wydarzeniach milenijnych. Obok oryginalnego kolorowego choć niemego nagrania sprzed półwiecza zawarto w nim świadectwa uczestników gnieźnieńskich uroczystości.

Centralne uroczystości 1050-lecia Chrztu Polski rozpoczną się 14 kwietnia w Gnieźnie. Wezmą w nich udział biskupi i pielgrzymi z Polski i zagranicy. Obok legata papieskiego kard. Pietro Parolina, sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej obecni będą m.in.: Prymas Węgier kard. Péter Erdő, nuncjusz apostolski w Polsce abp. Celestino Migliore oraz kardynałowie: Henryk Gulbinowicz, Zenon Grocholewski, Stanisław Dziwisz i Kazimierz Nycz. Udział w uroczystościach wezmą także przedstawiciele najwyższych władz państwowych. W Mszy św. w katedrze gnieźnieńskiej uczestniczyć będzie prezydent RP Andrzej Duda. Obecność zapowiedziała także premier Beata Szydło.

Dzień 14 kwietnia, który w tym roku wypada w czwartek, ma szczególne znaczenie. Wedle zgodnej opinii historyków właśnie 14 kwietnia 966 roku, w przypadającą wówczas Wielką Sobotę, książę Mieszko I przyjął chrzest. Gdzie akt ten nastąpił, nie wiadomo. Najnowsze badania sugerują jednak, że stało się to najprawdopodobniej na terenie podległym władcy, niewykluczone, że w jednym z głównych grodów, wśród których Gniezno odgrywało szczególną rolę. Tysiąc lat później, 14 kwietnia 1966 roku w Gnieźnie odbyły się centralne obchody Sacrum Poloniae Millenium pod przewodnictwem Prymasa Tysiąclecia kard. Stefana Wyszyńskiego i z licznym udziałem wiernych i duchownych m.in. przyszłego papieża, a wówczas metropolity krakowskiego Karola Wojtyły.

Tegoroczne obchody będą miały równie uroczysty przebieg i charakter. Rozpoczną się o godz. 11.00 posiedzeniem Konferencji Episkopatu Polski w gnieźnieńskim seminarium duchownym. W czasie obrad wykład nawiązujący do jubileuszu wygłosi wybitny mediewista prof. Krzysztof Ożóg. Z prymasowskiego Gniezna popłynie również przesłanie z okazji 1050. rocznicy Chrztu Polski.

Kolejnym punktem obchodów będzie nabożeństwo ekumeniczne na pobliskim Ostrowie Lednickim, zwanym także "Świętą Wyspą" lub "Wyspą Władców". To jedno z najważniejszych miejsc we wczesnych dziejach Polski, z zachowanymi reliktami grodu, kaplicy i baptysterium z czasów Mieszka I. Tam o godz. 14.45 pod przewodnictwem Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka rozpocznie się ekumeniczna modlitwa z udziałem duchownych Kościołów chrześcijańskich zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej. Jednym z najważniejszych momentów nabożeństwa będzie wspólne wyznanie wiary.

Modlącym się na Lednickiej Wyspie towarzyszyć będą relikwie św. Wojciecha. Symbolicznym znakiem będzie także pektorał w kształcie lednickiej stauroteki (najstarszego relikwiarza znalezionego na ziemiach polskich), który będzie nosił abp Wojciech Polak oraz pastorał, którego będzie używał, podarowany katedrze gnieźnieńskiej w 1966 roku przez kard. Stefana Wyszyńskiego. Na Ostrowie Lednickim zabrzmi także Bogurodzica oraz - po raz pierwszy - Dzwon "Mieszko i Dobrawa", jedyny taki w Polsce, odlany specjalnie na jubileusz 1050-lecia Chrztu Polski.

Nabożeństwo na Ostrowie Lednickim będzie otwarte dla wszystkich. Z myślą o uczestnikach zbudowany zostanie przez wojsko most pontonowy, który ułatwi przeprawę przez Jezioro Lednickie. Na co dzień na wyspę kursuje prom.

Centralnym punktem gnieźnieńskich obchodów jubileuszowych będzie Msza św. w katedrze gnieźnieńskiej pod przewodnictwem legata papieskiego kard. Pietro Parolina, z udziałem kardynałów, arcybiskupów i biskupów oraz najwyższych władz państwowych z prezydentem RP Andrzejem Dudą na czele. Uroczysta celebracja rozpocznie się o godz. 17.15. Katedra gnieźnieńska zostanie otwarta dla wiernych dwie godziny wcześniej. Dla tych, którzy nie zdołają wejść do bazyliki przygotowane zostaną ławki i telebim przed świątynią.

Homilię podczas Mszy św. wygłosi Prymas Polski abp Wojciech Polak. Po błogosławieństwie końcowym słowo do uczestników liturgii skieruje także prezydent Andrzej Duda. Ważnym i symbolicznym momentem podczas liturgii będzie także nałożenie krzyży misyjnych osobom świeckim i duchownym udającym się na misje. Misjonarze ci są wyrazem wdzięczności za łaskę chrztu świętego oraz znakiem żywotności polskiego Kościoła.

W czasie Eucharystii używany będzie tzw. Kielich Dąbrówki z ok. 1180-1190 roku, jedno z nielicznych zachowanych dzieł polskiego złotnictwa z okresu od X do XIII wieku. Ponadto wspomniany pastorał kard. Stefana Wyszyńskiego. Historyczną symbolikę będą miały także białe ornaty uszyte w liczbie 160 specjalnie na uroczystość, których wzór haftu nawiązuje do lednickiej stauroteki. Motyw zaprojektowały gnieźnieńskie siostry karmelitanki bose.

Msza św. będzie sprawowana częściowo po łacinie. W czasie liturgii Prymas Polski złoży białe róże na płycie upamiętniającej domniemany pochówek Dobrawy - Matki Chrzestnej Polski, tak, jak uczynił to przed półwieczem jego poprzednik Prymas Tysiąclecia kard. Stefan Wyszyński. Płyta znajduje się w posadzce prezbiterium, przed konfesją św. Wojciecha.

Ważnym momentem dziękczynnej modlitwy będzie także odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych. Mszę św. z Gniezna transmitować będzie TVP1.

Ostatnim akcentem gnieźnieńskich uroczystości jubileuszowych będzie wieczorna premiera filmu dotyczącego chrztu przyjętego przez Mieszka I "Mesco Dux Baptizatur". Obraz został przygotowany przez Narodowe Centrum Kultury.

Podobnie jak przed półwieczem uczestnikom gnieźnieńskich obchodów towarzyszyć będzie wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej, który przybędzie do Gniezna w środę 13 kwietnia. Uroczyste powitanie obrazu odbędzie się o godz. 20.00 przy pomniku św. Wojciecha. Później zostanie on procesyjnie przeniesiony do kościoła pw. Świętej Trójcy (fara), gdzie odbędzie się całonocne czuwanie. 14 kwietnia wizerunek przeniesiony zostanie do katedry, gdzie pół godziny przed Mszą św. rozpocznie się modlitewne czuwanie. Podobnie jak w 1966 roku w czasie liturgii obraz ustawiony zostanie w prezbiterium, przed cokołem, na którym spoczywa srebrna trumna z relikwiami św. Wojciecha.

Specjalnie zaproszenie na gnieźnieńskie uroczystości nagrał Prymas Polski abp Wojciech Polak. W krótkim video opublikowanym na stronie www.prymaspolski.pl i kanale YouTube archidiecezji gnieźnieńskiej metropolita gnieźnieński zachęca do wspólnego dziękczynienia za dar chrztu świętego. W nim - jak mówi - spłynęła na nas wszystkich łaska wiary. - Pragniemy poprzez to dziękczynienie odpowiedzieć Panu Bogu na dary, którymi tak hojnie nas obdarza - podkreśla Prymas Polski.

W kolejnych dwóch dniach 15 i 16 kwietnia uroczystości odbywać się będą w Poznaniu, gdzie przewidziano obrady Zgromadzenia Narodowego, obrady Konferencji Episkopatu Polski, Mszę św. w katedrze poznańskiej oraz w sobotę spotkanie ewangelizacyjne na stadionie INEA "Gdzie chrzest, tam nadzieja".

Za datę chrztu Mieszka I przyjmuje się dzień 14 kwietnia 966. Miejsce nie zostało jak dotąd ustalone. Historycy upatrują go zarówno w Polsce - tak w Gnieźnie, jak i na Ostrowie Lednickim czy w Poznaniu. Akt ten zapoczątkował proces chrystianizacji ówczesnego państwa polskiego i jednocześnie włączył je do rodziny chrześcijańskich narodów Europy. Wedle zgodnej opinii historyków bez tego aktu, Polski, jako suwerennego organizmu państwowego, nie dałoby się utrzymać.

W milenijnym roku 1966 obchody rocznicy Chrztu Polski miały szeroki i uroczysty wymiar. Zgodnie z zamysłem kard. Stefana Wyszyńskiego stanowiły one ukoronowanie rozpoczętej w 1957 roku Wielkiej Nowenny. Uroczystości w Wielkopolsce - kolebce polskiej państwowości miały szczególny charakter i stanowiły, obok tych zorganizowanych na Jasnej Górze, główne punkty obchodów centralnych. I właśnie na nich władze komunistyczne skoncentrowały swoją uwagę. By odciągnąć wiernych od udziału w nabożeństwach i Mszach św. zorganizowano konkurencyjne obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego.