Grecja: prezydent apeluje przywódców państw, by zajęli wyraźne stanowisko w sprawie Hagia Sophii

Prezydent Grecji, Ekaterini Sakielaropulu w liście adresowanym do 14 głów państw zaapelowała o potępienie decyzji władz Turcji zmieniającej funkcję „jednego z symbolicznych pomników historii europejskiej, jakim jest Hagia Sophia w Stambule”. Hagia Sophia jest „integralną częścią wspólnego dziedzictwa europejskiego”, podkreśliła prezydent Grecji.

Ekaterini Sakielaropulu przypomniała, że świątynia stanowi „unikalne współistnienie sztuki i wiary” i dlatego została uznana przez UNESCO za pomnik światowego dziedzictwa kulturowego. Jednak władze państwowe Turcji zamiast zachować Hagia Sophię jako „symbol tolerancji, pokojowego współżycia i dialogu” między różnymi kulturami i religiami, zamieniły ją w „symbol podboju, braku tolerancji, wykluczenia i podejrzeń”. Zaznaczyła, że trzeba nadal wywierać presję na Turcję, aby cofnęła swoją decyzję ze względu na „nadzwyczajną uniwersalną wartość tego wyjątkowego arcydzieła architektury”. Prezydent Grecji swój list wysłała do przywódców: Austrii, Niemiec, Włoch, Portugalii, Irlandii, Bułgarii, Estonii, Łotwy, Węgier, Polski, Słowenii, Chorwacji, Malty i Finlandii.

Hagia Sophia przez niemal tysiąc lat (537-1453) była jedną z najważniejszych świątyń chrześcijaństwa i siedzibą patriarchów prawosławnych. Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków osmańskich w 1453 r. służyła przez kolejnych 500 lat jako najważniejszy meczet Imperium Otomańskiego, a od 1934 r., decyzją twórcy Republiki Tureckiej Mustafy Kemala Atatürka, pełniła funkcję muzeum. Tę decyzję anulował 10 lipca br. turecki sąd. Tego samego dnia dekret o przekształceniu jej w meczet wydał prezydent Erdoğan. Wywołało to falę ostrych protestów na świecie, zwłaszcza w Kościołach prawosławnych. Zarzucano, że jest to obciążenie dla dialogu między kulturami i dowód, że Turcja coraz bardziej oddala się od Europy.

W przyszłości Hagia Sophia będzie przeznaczana pięć razy dziennie na obowiązujące modlitwy islamskie. Ponadto rano i w nocy odbywać się będą recytacje Koranu. Mozaiki chrześcijańskie mają być zasłaniane tylko na czas modlitw. Rząd Turcji zadeklarował w tych dniach, że Hagia Sophia będzie otwarta dla wszystkich ludzi, niezależnie od wyznawanej przez nich religii. Wstęp jest bezpłatny.

„Wreszcie to miejsce zostanie uwolnione z okowów niewoli”, stwierdził prezydent Erdoğan. „Przekształcenie obiektu z powrotem w meczet po 86 latach jego funkcjonowania jako muzeum jest najbardziej naturalnym prawem naszego narodu”, oświadczył w rozmowie z mediami.