Ks. Chrostowski laureatem Nagrody Ratzingera

Wybitny polski biblista ks. prof. Waldemar Chrostowski i religioznawca, prof. Anne-Marie Pelletier z Francji zostali laureatami tegorocznej Nagrody Ratzingera. Laureatów nagrody w wysokości 50 tys. euro typuje założona w 2010 roku Watykańska Fundacja Józefa Ratzingera-papieża Benedykta XVI.

Według przewodniczącego komitetu naukowego nagrody, kard. Camillo Ruiniego ma ona mieć znaczenie "naukowego Nobla".

Ks. prof. Waldemar Chrostowski urodził się 1 lutego 1951 r. w miejscowości Chrostowo k. Ostrołęki. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego św. Augustyna w Warszawie. W 1968 r. wstąpił do seminarium duchownego w Łomży. W 1969 r. rozpoczął studia jako świecki na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. We wrześniu 1970 r. rozpoczął naukę w seminarium duchownym w Warszawie. Święcenia kapłańskie przyjął 6 czerwca 1976 r. z rąk kard. Stefana Wyszyńskiego.

W latach 1976-1978 był wikariuszem we parafii we Ząbkach. W latach 1978-1983 studiował we Papieskim Instytucie Biblijnym we Rzymie i w międzyczasie na Uniwersytecie Hebrajskim we Jerozolimie (1979-1980). W 1981 r. uzyskał we Rzymie licencjat nauk biblijnych. Od 1983 r. pracował jako wikariusz we parafiach warszawskich. Od 2003 r. ks. prof. Chrostowski jest rezydentem w parafii św. Jakuba w Warszawie.

W 1986 r. obronił pracę doktorską "Interpretacja dziejów Izraela we Ez 16,20 oraz 23 również jego reinterpretacja we Septuagincie oraz we Targumie". Promotorem pracy był bp prof. Henryk Muszyński.

W 1987 r. ks. prof. Chrostowski zostaje wykładowcą na Akademii Teologii Katolickiej. 30 września 1996 uzyskał stopień doktora habilitowanego we zakresie nauk teologicznych, na podstawie rozprawy habilitacyjnej "Ogród Eden - zapoznane świadectwo asyryjskiej diaspory". W 1998 r. otrzymuje tytuł profesora nadzwyczajnego a od 2005 r. jest profesorem zwyczajnym nauk teologicznych.

Od 1987 r. jest wykładowcą w Akademii Teologii Katolickiej a od 1999 r. na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. W 2013 r. staje na czele Instytutu Nauk Biblijnych. Od 1996 jest kierownikiem Katedry Egzegezy Starego Testamentu a od 1994 jest kierownikiem Zakładu Dialogu Katolicko-Judaistycznego. W 2009 tworzy i kieruje specjalnością Turystyka Krajów Biblijnych na Wydziale Teologicznym UKSW.

W latach 1999-2002 pełnił funkcję prorektora Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego ds. nauczania i studenckich. W latach 2001-2010 był też wykładowcą i kierownikiem Katedry Biblistyki na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Prowadził wykłady zlecone na Uniwersytecie Warszawskim (1996-1999) oraz w Instytucie Kultury Religijnej im. św. Tomasza z Akwinu w Kijowie, Ukraina (2003) i Wyższej Szkole Nauk Religijnych w Rydze na Łotwie (2012/2013).

Ks. prof. Chrostowski jest promotorem 91 prac magisterskich i magistersko-licencjackich oraz 14 rozpraw doktorskich. Jak dotychczas uczestniczył jako recenzent w 31 przewodach habilitacyjnych i 15 postępowaniach o nadanie tytułu naukowego profesora.

Do głównych obszarów badawczych ks. prof. Chrostowskiego należą: pionierska teza o istnieniu prężnej i owocnej diaspory Izraelitów w Asyrii ( VIII-VI w. przed Chr.); natura i natchnienie Septuaginty jako Biblii Greckiej; piśmiennictwo targumiczne jako Biblia Aramejska; rozejście się dróg Synagogi i Kościoła; problematyka dialogu chrześcijańsko-judaistycznego ze szczególnym uwypukleniem opracowania katolickiej teologii judaizmu oraz problematyka relacji polsko-żydowskich.

Od 1990 r. ks. prof. Chrostowski jest redaktorem naczelnym kwartalnika teologów polskich "Collectanea Theologica" a od 1996 redaktorem naczelnym "Maqom. Biuletynu Informacyjnego Instytutu/Zakładu Dialogu Katolicko-Judaistycznego". Ponadto w latach 2003-2013 był redaktorem naczelny rocznika "Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia Biblistów Polskich".

Od dziesiątków lat ks. prof. Chrostowski jest zaangażowany w dialog międzyreligijny. Był m. in. członkiem Komitetu Episkopatu Polski do spraw Dialogu z Judaizmem (1996-2006), w latach 1994-1996 jego wiceprzewodniczącym, a w latach 1990-1997 współzałożycielem i współprzewodniczącym Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów. W latach 1990-2000 był także członkiem Międzynarodowej Rady Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu a od 1991 r. jest członkiem Rady Fundacji Pamięci Ofiar Obozu Zagłady Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. W latach 1996-2012 był też konsultorem Rady Konferencji Episkopatu Polski do spraw Dialogu Religijnego. Przez wiele lat (1998-2005) był autorem materiałów homiletycznych na doroczny Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce.

W ramach działalności jako biblisty ks. prof. Chrostowski pracował w licznych gremiach. Był wiceprezesem Sekcji Biblijnej Konferencji Episkopatu Polski (1998-2003, przewodniczącym Stowarzyszenia Biblistów Polskich (2003-2013). Z ramienia Konferencji Episkopatu Polski był ekspertem na XII Zwyczajnym Synodzie Biskupów "Słowo Boże w życiu i misji Kościoła" (2008). Od 2008 r. jest członkiem Komitetu Teologicznego Polskiej Akademii Nauk a od 2011 należy do Komisji Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski.

Ks. prof. Chrostowski jest organizatorem licznych sympozjów i konferencji. W latach 1989-2008 był organizatorem (ATK/UKSW/ChAT/UMK) osiemnastu dorocznych sympozjów naukowych z cyklu "Kościół a Żydzi i judaizm" a od 2008 dorocznych konferencji naukowych na UKSW pod hasłem: "Interpretacja Pisma Świętego w Kościele". Od 1986 systematyczne prowadzi konferencje biblijne w Parafii Zwiastowania Pańskiego w Warszawie, w których uczestniczy ponad 500 osób. W sumie wygłosił ponad 1200 prelekcji, wykładów i konferencji w Polsce i za granicą.

Ks. prof. Chrostowski znany jest też ze swej filatelistycznej pasji. Posiada imponujące zbiory : "Jan Paweł II" oraz "Stary Testament". Od 2000 jest członkiem Polskiej Akademii Filatelistyki. Miał liczne wystawy i nagrody filatelistyczne w kraju i za granicą m. in. Genewie, Genui, Rzymie, Sztokholmie, Tokio.

Jest autorem kilkunastu książek, m.in.: Prorok wobec dziejów. Interpretacje dziejów Izraela w Księdze Ezechiela 16, 20 i 23 oraz ich reinterpretacja w Septuagincie, Warszawa 1991; Ogród Eden - zapoznane świadectwo asyryjskiej diaspory, Warszawa 1996; Rozmowy o dialogu, Warszawa 1996; Biblijny Izrael - dzieje i religia, Gniezno 1998; Dialog w cieniu Auschwitz, Warszawa 1999; Asyryjska diaspora Izraelitów i inne studia, Warszawa 2003; Papież - Pielgrzym. Jan Paweł II na znaczkach pocztowych 1978-2003, Warszawa 2003; Żydzi i judaizm w nauczaniu Jana Pawła II (1978-2005), Warszawa 2005; Bóg, Biblia, Mesjasz, Warszawa 2006, 2007, 2012; Kościół, Żydzi, Polska, Warszawa 2009, 2010, 2013; Babilońskie deportacje mieszkańców Jerozolimy i Judy i inne studia, Warszawa 1999; Trzecia Świątynia w Jerozolimie i inne studia, Warszawa 2012. W sumie ks. prof. Chrostowski jest autorem ponad 2 200 publikacji naukowych i popularnonaukowych w Polsce i za granicą.

W roku 2011, z okazji 60. rocznicy urodzin ks. prof. W. Chrostowskiego, Stowarzyszenie Biblistów Polskich wydało poświęconą mu trzytomową księgę pamiątkową.

Ks. prof. Chrostowski jest założycielem i redaktorem naukowym kilku serii wydawniczych, m.in.: "Prymasowska Seria Biblijna"; "Rozprawy i Studia Biblijne"; "Kościół a Żydzi i Judaizm"; "Biblioteka Dialogu"; "Z Biblią przez Życie pod Patronatem Prymasa Polski".

Był też konsultorem wielu inicjatyw m. in. konsultantem merytorycznym emisji Narodowego Banku Polskiego, np. "Wielki Jubileusz Roku 2000", "Historyczne miasta w Polsce" (2005), "Beatyfikacja Jana Pawła II" (2011), "Kanonizacja Jana Pawła II" (2014) oraz konsultantem filmu "Quo vadis" Jerzego Kawalerowicza (2011) i polskiej wersji filmu "Pasja" Mela Gibsona (2004).

Ponadto ks. prof. Chrostowski był i jest przewodnikiem pielgrzymek, m. in. pierwszej pielgrzymki Rodzin Katyńskich do Katynia (1989) oraz ponad 100 pielgrzymek i podróży studyjnych do krajów biblijnych.

Otrzymał wiele nagród, odznaczeń i godności, m.in. Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej (1994), Pamiątkowy Pierścień "Golgoty Wschodu" (2002), Medal Komisji Edukacji Narodowej (2003), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2004). Od 2008 r. jest Kapelanem Honorowym Jego Świątobliwości a od 2012 r. członkiem Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie.

Drugim tegorocznym laureatem Nagrody Ratzingera jest prof. Anne-Marie Pelletier, wykładowca kolejno: lingwistyki, literatury porównawczej, a potem Starego Testamentu, Pisma Świętego i antropologii biblijnej na Uniwersytecie Paris X-Nanterre i Uniwersytecie Paris-Est Marne-la-Vallée. Urodzona 13 czerwca 1946 roku, Pelletier została w doktorem habilitowanym literatury (agrégée de lettres) i doktorem religioznawstwa. Na Uniwersytecie Paris X, uczyła także poetyki.

W 1986 roku obroniła na Uniwersytecie Paris VIII-Vincennes doktorat z religioznawstwa i opublikowała go w 1989 roku w serii "Analecta Biblica" Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie pt. Lectures du Cantique des Cantiques, De l’énigme du sens aux figures du lecteur (Odczytania Pieśni nad Pieśniami. Od zagadki sensu do postaci czytelnika).

Anne-Marie Pelletier jest inicjatorką na Uniwersytecie Paris X-Nanterre i na Uniwersytecie Paris-Est Marne-la-Vallée wykładów "Biblia - wielki kod sztuki" dla studentów literatury (od 1990 do 1996 roku). Jest wiceprezydentem Służby Informacji i Dokumentacji Żydowsko-Chrześcijańskiej ( Sidic-Paris) do 2005 roku. Jest także członkiem Francuskiego Stowarzyszenia Katolickiego Studiów Biblijnych (ACFEB). Wykłada w Europejskim Instytucie Nauk o Religii (IESR) w École Pratique des Hautes Études i kieruje katedrą Starego Testamentu na Wydziale Teologicznym Notre Dame w Szkole Katedralnej w Paryżu.

Wykłada również Pismo Święte i antropologię biblijną w sekcji wykładów publicznych Kolegium Bernardynów w Paryżu i w ramach licznych kursów formacji zakonnej, szczególnie w Międzyzakonnym Studium Teologicznym (STIM), jak również w Belgii i we Włoszech.

Współpracowała z filozofem Paulem Ricœurem (1913-2005). W 2004 roku opublikowała książkę D'âge en âge, les Écritures - la Bible et l'herméneutique contemporaine (Pismo Święte z pokolenia na pokolenie - Biblia i współczesna hermeneutyka). W 2005 roku opublikowała książkę Le signe de la femme (Znak kobiety), w której oparła się na jednej z głównych intuicji Jana Pawła II w odniesieniu do kobiet: "Ludzkość musi się od nich nauczyć swojego człowieczeństwa".

W 2008 r. napisała Le livre d'Isaïe ou L'histoire au prisme de la prophétie (Księga Izajasza albo historia przez pryzmat proroctwa). Egzegeta, ks. Alain Marchadour ocenił, że studium to "stanowi zbawienne opracowanie zagadnień krytycznych, jak i prezentacji tekstów proroka".

Laureatów nagrody w wysokości 50 tys. euro typuje założona w 2010 roku Watykańska Fundacja Józefa Ratzingera-papieża Benedykta XVI. Według przewodniczącego komitetu naukowego nagrody, kard. Camillo Ruiniego ma ona mieć znaczenie "naukowego Nobla".

Po raz pierwszy przyznano ją w czerwcu 2011 r., a laureatami zostało wówczas trzech teologów: o. Maximilian Heim, opat cystersów w austriackim Heiligenkreuz, włoski znawca Ojców Kościoła, Manlio Simonetti i hiszpański teolog-dogmatyk, Olegario Gonzalez de Cardedal.

W 2012 r. laureatami zostali: francuski filozof i historyk myśli Rémi Brague oraz teolog i patrolog amerykański, jezuita Brian E. Daley.

W 2013 r. nagrodę otrzymali: anglikański pastor i egzegeta Richard Burridge oraz edytor dzieł zebranych Josepha Ratzingera, świecki teolog Christian Schaller.