O. Żak: niedojrzałość psychoseksualna przyczyną większości przestępstw wobec małoletnich

Przyczyną większości przestępstw seksualnych duchownych wobec małoletnich nie jest zaburzenie preferencji seksualnej sprawców pod postacią pedofilii, ale ich wielka niedojrzałość psychoseksualna – podkreślił o. Adam Żak. Koordynator KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży skomentował wyniki kwerendy sporządzonej przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK) w oparciu o blisko 400 przypadków z lat 1950-2018.

Podstawą pogłębionej analizy ISKK była kwerenda opublikowana w marcu 2019 przez Konferencję Episkopatu Polski. Analizę zaprezentowano dziś podczas konferencji pt. „Budowa w Kościele w Polsce systemu przeciwdziałania wykorzystywaniu seksualnemu małoletnich” Spotkanie prowadzone w trybie on-line zorganizowała KAI we współpracy z Koordynatorem KEP i Biurem Delegata KEP ds. ochrony małoletnich.

Kwerenda opublikowana w marcu 2019 r. ujawniła 382 zgłoszonych przypadków z lat 1950-2018, z czego 198 dotyczyło osób poniżej 15 roku życia, a 184 – osób pomiędzy 15 a 18 rokiem życia.

Dyrektor ISKK ks. Wojciech Sasłoń SAC poinformował dziś, że większość skrzywdzonych wykorzystaniem seksualnym w Kościele w Polsce stanowią chłopcy (56%). Pogłębiona analiza ukazuje jednak dynamicznie rosnącą liczbę przypadków dotyczących wykorzystania małoletnich płci żeńskiej. O ile w zgłoszonych przypadkach wykorzystywania seksualnego popełnionych w latach 1950-1980 dziewczynki nie znalazły się wśród osób pokrzywdzonych

Wśród przestępstw popełnionych w latach 1981-1990 stanowiły 23%, a w kolejnej dekadzie – 26%. Później nastąpił skokowy przyrost: w zgłoszonych przypadkach wykorzystywania seksualnego popełnionych w latach 2001-2010 dziewczynki stanowiły 48% osób pokrzywdzonych, a w latach 2011-2018 – niemal dokładnie 50%.

Dynamicznym zmianom podlega również średni wiek skrzywdzonych. Wraz z upływem czasu coraz więcej

pokrzywdzonych to osoby powyżej 15 roku życia.

W latach 1950-1980 osoby małoletnie między 15 a 18 rokiem życia stanowiły 10%, w okresie między 1981-1990 skrzywdzonych zostało 34% nastolatków powyżej 15 roku życia, w kolejnej dekadzie – 40%. Dane z następnych lat wskazują, że ponad połowa przypadków dotyczy wykorzystania seksualnego małoletnich powyżej 15 roku życia: w latach 2001-2010 – 53%, a w latach 2011-2018 – 61%.

Pogłębiona analiza danych kwerendy pozwala również uchwycić niektóre cechy sprawców wykorzystania seksualnego w Kościele w Polsce. Sprawcy zarzucanych czynów są wyraźnie zróżnicowani pod względem wieku. W momencie rozpoczęcia zarzucanych czynów najmłodsi z nich mieli 23 lata, a najstarsi 77. Jednocześnie zwraca uwagę fakt, że niemal połowa z nich miała poniżej 40 roku życia. Aż 47% wszystkich zgłoszonych przypadków wykorzystywania seksualnego osób małoletnich dotyczyła duchownych w wieku pomiędzy 30 a 40 rokiem życia w momencie popełnienia czynu.

– Przeprowadzona analiza jest przyczynkiem do bliższego poznania problematyki wykorzystania seksualnego małoletnich w Kościele w Polsce, które jest konieczne, by postawić właściwą diagnozę – podkreślił o. Adam Żak SJ. - Im więcej wiemy na ten temat, tym wyraźniej widać, że przyczyną większości tych czynów nie jest zaburzenie preferencji seksualnej sprawców pod postacią pedofilii, ale ich wielka niedojrzałość psychoseksualna. Dalsze pogłębione studia w tej dziedzinie muszą być podejmowane i prowadzone, aby odpowiedź Kościoła, szczególnie w zakresie prewencji, mogła być realistyczna i adekwatna. Niemniej już ujawnione dane mogą dać wiele do myślenia wszystkim odpowiedzialnym za formację kleryków oraz stałą formację księży – komentuje o. Adam Żak SJ, koordynator KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży.

Pierwsza w historii kwerenda Kościoła w Polsce dotycząca przypadków wykorzystywania seksualnego małoletnich została opublikowana 14 marca 2019 r. Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, w oparciu o dane zebrane przez Sekretariat Episkopatu Polski oraz Sekretariat Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich, przedstawił liczbę zgłoszonych od stycznia 1990 r. do czerwca 2018 r. przypadków wykorzystywania seksualnego osób małoletnich.

Zgodnie z rekomendacją delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży abp. Wojciecha Polaka, podczas zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski w październiku 2020 r. biskupi podjęli decyzję o kontynuacji tych badań. Obejmą one okres od połowy 2018 do końca 2020 r. i – tak jak poprzednio – przeprowadzi je Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Te badania odpowiedzą również na pytanie o dynamikę ujawnień.

– Obecnie aktualizowany jest formularz, który następnie zostanie rozesłany do wszystkich kurii diecezjalnych i męskich zgromadzeń zakonnych. Mam nadzieję, że na wiosnę będziemy mogli poznać wyniki tych badań – wyjaśnia ks. Piotr Studnicki, kierownik biura Delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży.