Prof. Zoll: Przepis zawierający klauzulę sumienia ogranicza wolność

Przepis zawierający klauzulę sumienia ogranicza wolność pracownika ochrony zdrowia, ogranicza prawo do postępowania zgodnie z własnym sumieniem - mówił prof. Andrzej Zoll postulując zmiany prawa ze względu na jego niekonstytucyjność.

Podczas konferencji "Polska, Europa: o miejsce dla klauzuli sumienia", która odbyła się dziś w Krakowie, wybitny konstytucjonalista wygłosił referat o klauzulach sumienia występujących w polskim ustawodawstwie.

W polskim prawie zapisy o klauzuli sumienia występują w ustawie o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (art. 39) oraz w ustawie o zawodach pielęgniarki i położnej (art. 12). "Klauzula sumienia i zapisy z ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty ograniczają prawo podstawowe człowieka, jakim jest wolność sumienia - mówił prof. Andrzej Zoll. - Ograniczenie prawa podstawowego powinno być bardzo precyzyjne, a tam nie mamy tej precyzji. Jeśli ustawa mówi, że klauzula sumienia jest wyłączona, jeżeli są "inne wypadki" wymagające niezwłocznego działania, to jest to nieokreślone precyzyjnie - te "inne wypadki" mogą być bardzo różnorodne. Z tego powodu, z tej niedookreśloności ograniczenia klauzuli sumienia wynika moim zdaniem niekonstytucyjność tego przepisu" - wyjaśniał prawnik.

Prof. Zoll przypomniał, że Naczelna Rada Lekarska zaskarżyła ten przepis do Trybunału Konstytucyjnego i pewnie niebawem sędziowie na ten temat się wypowiedzą.

Prawnik wskazał jeszcze jeden problem wynikający z zapisu o klauzuli sumienia w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Lekarz powołujący się na klauzulę sumienia ma obowiązek wskazania lekarza albo placówki medycznej, w której może być przeprowadzony zabieg sprzeczny z sumieniem lekarza, który odmawia jego wykonania.

- Lekarz jest zmuszany do współdziałania w czynie, który zgodnie ze swoim sumieniem uznaje za niegodziwy. Uważam, że przepis ten, jako niezgodny z konstytucją, powinien ulec zmianie - mówił prof. Zoll.

Zdaniem prawnika, lekarz nie może - powołując się na klauzulę sumienia - odmówić ciężarnej kobiecie informacji o stanie zdrowia jej samej, jak i nienarodzonego dziecka a także wystawienia stosownego zaświadczenia.

- Lekarz ma prawo do stwierdzenia, że stan zdrowia dopuszcza przerwanie ciąży. To kobieta będzie podejmować dalsze decyzje, nie mogą one obciążać sumienia lekarza - mówił prof. Zoll.

Profesor podkreślił, że problem nie ogranicza się wyłącznie do kwestii związanych z przypadkami legalnie przeprowadzonej aborcji. Konflikt sumienia występuje także m.in. w przypadku stosowania pozaustrojowego zapłodnienia, postępowań medycznych prowadzących do zmiany płci czy wystawiania recept na środki antykoncepcyjne i wczesnoporonne. Dopuszczenie do legalnej sprzedaży tych ostatnich zdaniem prof. Zolla jest ominięciem ustawy chroniącej płód z 1993 roku. - Te środki powinny być niedopuszczalne - mówi były prezes Trybunału Konstytucyjnego.

Prof. Andrzej Zoll referat o charakterze prawnym występujących w polskim ustawodawstwie klauzul sumienia wygłosił w ramach konferencja "Polska, Europa: o miejsce dla klauzuli sumienia", która odbyła się 22 maja w Krakowie.