Dlaczego dzisiejsza wizyta papieża Franciszka jest taka wyjątkowa?

Dziś wyjątkowa wizyta papieża Franciszka w Bari. Ojciec Święty spotka się z  prawosławnymi i katolickimi patriarchami kościołów wschodnich oraz chrześcijanami innych wyznań.

Dlaczego Bari jest takim ważnym sanktuarium? Patronuje mu święty Mikołaj, biskup Myrry. W 1087 roku przybyły do Apulii relikwie świętego. Od tego czasu biskup i miasto żyją w symbiozie. Od stuleci odbywają się liczne pielgrzymki do jego grobu, a ostatnio dziesięciolecia dogłębnych studiów nad dialogiem ekumenicznym, ponieważ Mikołaj jest ważnym świętym zarówno dla katolików, jak i dla kościołów wschodnich.

Miasto stopniowo nabierało charakteru ekumenicznego. W 1969 r. Bari odwiedził metropolita Nikodem z Leningradu, którego sekretarzem był obecny patriarcha Moskwy Cyryl. On z kolei odwiedził miasto w 2004 i 2006 r. Lista zawiera także kilka wizyt ekumenicznego patriarchy Konstantynopola Bartłomieja I, metropolitę Hilariona - obecnego szefa stosunków zagranicznych Patriarchatu Moskiewskiego, metropolitę Juwenaliusza z Krutycka i Kołomieńska, metropolitę Teodozjusza oraz innych duchownych.

Wizyty modlitewne i wyrazy czci dla Świętego z Myry, uczyniły z Bari miasto będące naturalnym miejscem spotkań między papieżami i patriarchami Moskwy. Służy ono stałej wymianie kulturalnej, wystawom ikon i prezentacji książek. Ten bliski związek zacieśnił się także stosunkowo niedawno, gdy od 21 maja do 28 lipca 2017 r. odbywała się pierwsza w historii peregrynacja relikwii ciała św. Mikołaja w Moskwie i Sankt Petersburgu, gdzie cześć oddało im niemal dwa miliony wiernych.

Pokój na Bliskim Wschodzie i ekumenizm - Franciszek jedzie 7 lipca do Bari >>

Ważną rolę w dialogu należy przypisać zaangażowaniu prałata Enrico Nicodemo, który przez dwadzieścia lat od 1953 do 1973 r. posługiwał jako arcybiskup Bari. To on w 1957 r., komentując złożenie kości św. Mikołaja do jego urny po przebytych pracach konserwatorskich, powiedział:

"Święty Mikołaj nie jest świętym Myrry ani Bari, Wschodu ani Zachodu, ale świętym całego chrześcijaństwa". Nicodemo określił swoją bazylikę "miejscem spotkania Wschodu z Zachodem, potężną siłą wzajemnego przyciągania" i to jego marzenie (oraz osiadłych tam od pontyfikatu Piusa XII dominikanów) spełniło się w 1966 roku. Wtedy po raz pierwszy odbyło bezprecedensowe wydarzenie - Stolica Apostolska zezwoliła na otwarcie orientalnej kaplicy z ikonostasem w kościele rzymskokatolickim na celebrację liturgii. Dwa lata później założono tam instytutu teologii ekumenicznej. Kaplica stała się miejscem częstych pielgrzymek prawosławnych, którzy przybywają do grobu świętego. Było ich tak dużo, że zaczęto je odprawiać przy ołtarzu głównym.

Wierni różnych "braterskich" Kościołów prawosławnych: rosyjskich, rumuńskich, gruzińskich, etiopskich, erytrejskich i greckich, mają swoje własne przestrzenie w mieście. Wystarczy wspomnieć dwa przykłady. Rosyjski kościół pod wezwaniem św. Mikołaja znajduje się w dzielnicy Carrassi. To imponujący budynek wzniesiony już w latach dwudziestych ubiegłego wieku, przekazany władzom lokalnym w 1937 roku. Następnie powrócił do Rosji w 2009 roku. Kolejnym jest kościół greckokatolickiej wspólnoty - który także jest poświęcony św. Mikołajowi. Świątynia kiedyś należał do Kościoła katolickiego i miała wezwanie Najświętszego Serca, ale została przekazany dwa lata temu 5 grudnia 2016 roku.

Bari jest miastem świętego, którego starożytne orientalne hymny określają jako "zasadę wierności", "obraz łagodności", "mistrza wstrzemięźliwości", "biskupa ufności i prawości", przedstawionego w starożytnym słowiańskim eposie jako starca towarzyszącego ubogim w miastach i na wsi. Dzisiaj, dzięki wyniesieniu bazyliki do rangi papieskiej przez Pawła VI, profil miasta jako "stolicy ekumenizmu" jest stale wzmacniany.

Tę rolę dobrze rozpoznał św. Jan Paweł II, który udał się z pielgrzymką do Bari 26 lutego 1984. Nawiedził je także jego następca Benedykt XVI, który udał się do św. Mikołaja na zakończenie Kongresu Eucharystycznego 29 maja 2005 r. Papież Wojtyła na rocznicę 900-lecia przeniesienia relikwii z Myrry do Bari ogłosił konstytucję apostolską, w której potwierdził "szczególne powołanie" Kościoła Bari i Apuglii w dziele "promocji ekumenicznej działalności".

Tym razem działania te skoncentrują się na potępieniu tragedii humanitarnej, której doświadczają liczni chrześcijanie na Bliskim Wschodzie. Dzięki temu ekumenizm wzbogaciły nowe wartości. To ekumenizm, który tym razem postanowił skupić się na ziemi, która doświadczała  pierwszej ewangelizacji, a obecnie prześladowania w obliczu międzynarodowej obojętności.