Światowe Spotkania Rodzin - inicjatywa JP2

Jan Paweł II wielokrotnie i przy różnych okazjach okazywał zainteresowanie sprawami małżeństw i rodzin. Jeszcze zanim został biskupem poświęcał wiele uwagi tym zagadnieniom, o czym świadczy jego twórczość pisarska, jak choćby młodzieńczy poemat "Przed sklepem jubilera", będący opowieścią o dwojgu narzeczonych, przygotowujących się do sakramentu małżeństwa. Potem powstało inne jego oryginalne dzieło teologiczno-filozoficzne "Miłość i odpowiedzialność". Potem jako papież dał wyraz tym zainteresowaniom, ogłaszając wiele dokumentów na temat rodziny, m.in. adhortacja apostolska "Familiaris consortio" (1981) i List do Rodzin (1994); w Watykanie powstała też Karta Praw Rodziny (1983).

Świadectwem troski papieża Polaka i jego następcy o podstawową komórkę społeczną stały się też Światowe Spotkania Rodzin, organizowane co trzy lata.

Pierwsze z nich odbyło się w dniach 8-9 października 1994 r. w Rzymie. W Kościele katolickim trwał wówczas Rok Rodziny, będący katolickim wkładem do ogłoszonego w tym samym czasie przez ONZ Międzynarodowego Roku Rodziny. Zapowiadając "własny" Rok Rodziny, Ojciec Święty pragnął uwrażliwić cały Kościół, a także społeczność międzynarodową, szczególnie na duchowy wymiar rodziny. Już na początku roku ukazał się List do Rodzin, w którym papież m.in. zapowiedział, że jesienią spotka się w Wiecznym Mieście z rodzinami z całego świata.

Do Rzymu przybyło ponad 200 tys. osób ze 130 krajów. Wcześniej na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim odbyło się sympozjum międzynarodowe nt. "Rodzina sercem cywilizacji miłości". Wzięło w nim udział ok. 800 osób: biskupów, duszpasterzy, ruchów kościelnych, małżeństw i ekspertów z 87 krajów. Obradowano w 13 grupach językowych wokół zagadnień dotyczących rodziny jako podstawowej komórki społecznej i "Kościoła domowego".

Jan Paweł II spotkał się z rodzinami 8 października na Placu św. Piotra. Wygłosił wówczas przemówienie, w którym odpowiadał na pytanie: czym jesteś, rodzino chrześcijańska? Wraz ze zgromadzonymi wysłuchał też świadectw ludzi z różnych stron świata, m.in. małego Rwandyjczyka, który w toczącej się kilka miesięcy wcześniej w jego kraju wojnie domowej stracił całą swą rodzinę. Przemawiała także Matka Teresa z Kalkuty, m.in. apelując po raz kolejny o szacunek dla życia nienarodzonych i o pomoc dla najuboższych. Głównym punktem Spotkania była Msza św. na Placu św. Piotra, której przewodniczył Jan Paweł II. W kazaniu mówił on o "Ewangelii rodziny", czyli o zespole pewnych podstawowych wartości, którymi winna się odznaczać każda rodzina, zwłaszcza chrześcijańska.

II Światowe Spotkanie Rodzin z Ojcem Świętym odbyło się w dniach Rio de Janeiro 2-6 października 1997 r. pod hasłem: "Rodzina - dar i zadanie, nadzieja ludzkości". Poprzedził je kongres teologiczno-duszpasterski, który zgromadził 4 tys. osób.

4 października ponad 150 tys. przedstawicieli rodzin z całego świata spotkało się z papieżem na olbrzymim stadionie Maracana. Jan Paweł II podkreślił, że rodzina jest darem i zadaniem dla człowieka i społeczeństwa. Wezwał też zebranych do budowania cywilizacji miłości i opartego na niej nowego społeczeństwa oraz aby "bronili swych rodzin jako cennego i niezastąpionego daru". Zaapelował o zapewnienie rodzinom "ochrony ze strony sprawiedliwych praw, które pomogłyby pokonać nędzę i klęskę bezrobocia".

Nazajutrz w parku Attero do Flamengo Papież przewodniczył Mszy św., na którą przyszło prawie 2 mln osób. W koncelebrze było ok. 600 hierarchów (kardynałów i biskupów) i blisko tysiąc księży. W homilii po raz kolejny z wielką mocą podkreślił nierozerwalność małżeństwa jako podstawy zdrowej, odpowiedzialnej i szczęśliwej rodziny. Życzył uczestnikom Spotkania i wszystkim rodzinom na świecie, aby panował w nich duch Świętej Rodziny z Nazaretu. Przed modlitwą Anioł Pański i końcowym błogosławieństwem nawiązał do górującej nad miastem ze szczytu góry Corcovado postaci Chrystusa i życzył wszystkim, aby On im błogosławił, aby rodziny zachowały to błogosławieństwo i pozostały w Jego ramionach na zawsze.

III Światowe Spotkanie Rodzin z Ojcem Świętym powróciło do Rzymu. Odbyło się 14-15 października 2000 r. jako jeden z jubileuszy stanowych w ramach Roku Świętego. Tradycyjnie odbył się (11-13 października w Auli Pawła VI) międzynarodowy kongres teologiczno-duszpasterski pod hasłem: "Dzieci są wiosną rodziny i społeczeństwa" z udziałem ok. 6 tys. osób. 12 października wieczorem uczestniczyli oni w Drodze Krzyżowej na Placu św. Piotra i nazajutrz we Mszy św. w bazylice watykańskiej.

14 października w licznych świątyniach Wiecznego Miasta odprawiano Msze św. w różnych językach dla uczestników Spotkania, po czym po południu na Placu św. Piotra ponad ćwierć miliona osób z całego świata spotkało się z papieżem. Pięć rodzin z pięciu kontynentów podziękowało mu za zaproszenie, po czym różne osoby składały świadectwa. Na zakończenie przemówił Ojciec Święty, skupiając uwagę na głównym temacie spotkania, czyli dzieciach. Podkreślił, że niestety nie wszędzie są one wiosną rodziny i społeczeństwa, a w wielu krajach żyją one w bardzo trudnych warunkach. Nie zawsze chodzi tu o trudności materialne, nieraz bowiem dzieci są opuszczone czy porzucone np. przez rozwiedzionych rodziców. Dlatego Papież przypomniał ojcom i matkom o ich powołaniu "do niezwykle wzniosłej misji, jaką jest współdziałanie ze Stwórcą w przekazywaniu życia" i wezwał ich, aby nie lękali się życia. "Głoście wartość rodziny i zarazem wartość życia! Bez tych wartości nie będzie przyszłości godnej człowieka!" - wołał na zakończenie.

Głównym punktem tego spotkania, podobnie zresztą jak poprzednich, była Msza św. w niedzielę 15 października na Placu św. Piotra. Mimo ulewnego deszczu i zimna zgromadziła ona kilkaset tysięcy wiernych z całego świata a wraz z Ojcem Świętym sprawowało ją prawie 600 duchownych, w tym 12 kardynałów. W kazaniu papież mówił o małżeństwie i rodzinie we wspólnocie i nauczaniu Kościoła. Podkreślił w nim m.in., że "wydając na świat dzieci małżeństwo osiąga pełny rozkwit: dokonuje się w nich uwieńczenie owej całkowitej wspólnoty życia, która czyni małżonków »jednym ciałem«". "Dzieci nie są »dodatkiem« do życia małżeńskiego, nie są »opcją«, ale »najcenniejszym darem«, wpisanym w samą naturę związku małżeńskiego" - przypomniał papież. Życzył rodzinom, aby ich "Jubileusz stał się dla wszystkich, którzy go przeżywają, wielkim czasem łaski. Niech będzie także dla społeczeństwa wezwaniem do refleksji nad znaczeniem i wartością tego wielkiego daru, jakim jest rodzina ukształtowana wedle Serca Bożego".

IV Światowe Spotkanie Rodzin odbyło się 22-26 stycznia 2003 r. w stolicy Filipin - Manili. Jego hasłem były słowa: "Rodzina chrześcijańska dobrą nowiną dla trzeciego tysiąclecia". Po raz pierwszy w historii Światowych Spotkań Rodzin nie mógł wziąć w nich bezpośredniego udziału Jan Paweł II. Jednak dzięki satelitarnym łączom papież wysłuchał świadectw rodzin z całego świata i wygłosił do nich specjalne orędzie. Z Sali Klementyńskiej Pałacu Apostolskiego w Watykanie papież gorąco zaapelował: "Drogie rodziny chrześcijańskie! Głoście światu z radością ten wspaniały skarb, który niesiecie jako kościoły domowe! Małżonkowie chrześcijańscy! W waszej wspólnocie życia i miłości, w waszym wzajemnym oddaniu i wielkodusznym przyjmowaniu dzieci, bądźcie w Chrystusie światłem świata!". Papież podkreślił dalej, że "rodzina oparta na małżeństwie jest dziedzictwem ludzkości, jest wielkim dobrem najwyższej wartości, koniecznym dla życia, rozwoju i przyszłości narodów" i jest niezbędna dla prawdziwej "ekologii ludzkiej".

Spotkanie w Manili zgromadziło kilka tysięcy rodzin z całego świata i kilkaset tysięcy Filipińczyków. Po raz pierwszy w swej historii odbyło się ono na kontynencie azjatyckim. Podczas pierwszych trzech dni odbywał się kongres teologiczno-duszpasterski na który przybyło sześć tysięcy delegatów z 82 krajów, a wśród nich 9 kardynałów, 193 biskupów, 320 księży i 67 teologów. Najliczniejsze delegacje przyjechały z Malezji, Singapuru, Wietnamu, Stanów Zjednoczonych i Meksyku. Sympozjum towarzyszył Kongres Córek i Synów, w którym wzięli udział młodzi ludzie od niemowlaków po 20-latków. W ciągu następnych dwóch dni uczestnicy wzięli udział w spotkaniach modlitewnych odbywających się w manilskich parafiach.

Spotkanie zakończyła w niedzielę uroczysta Msza św. pod przewodnictwem legata papieskiego, przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Rodziny kard. Alfonsa Lopeza Trujillo. W Manili Polskę reprezentowała dwudziestoosobowa delegacja z metropolitą krakowskim kard. Franciszkiem Macharskim i przewodniczącym Rady Episkopatu Polski ds. Rodziny, biskupem łomżyńskim Stanisławem Stefankiem na czele.

V Światowe Spotkanie Rodzin odbyło w dniach 1-9 lipca 2006 r. w Walencji pod hasłem: "Przekaz wiary w rodzinie". Tradycyjnie w ramach Spotkania odbył się kongres teologiczno-duszpasterski, były świadectwa, wystawy i...wesołe miasteczko dla dzieci. Jego zwieńczeniem było wieczorne czuwanie modlitewne i Msza św. rodzin z całego świata pod przewodnictwem Benedykta XVI.

"Rodzina jest uprzywilejowanym środowiskiem, w którym każda osoba uczy się dawać i otrzymywać miłość" - powiedział papież do wiernych zgromadzonych na wieczornym czuwaniu. Z tego właśnie faktu wynika, zdaniem papieża, zarówno znaczenie rodziny jako miejsca realizacji chrześcijańskiego powołania, jak i jej wartość dla społeczeństwa. Podczas Mszy św. wieńczącej spotkanie Benedykt XVI powiedział, że rodzina jest rzeczywistością Bożą, nie tylko ludzką. Przypomniał przede wszystkim o cudzie przekazywania życia, u którego podstaw zawsze leży Boży zamysł. Podkreślił, że ta godność życia każdego dziecka Bożego widoczna jest zwłaszcza w tajemnicy Wcielenia.

Przed przyjazdem Benedykta XVI do Walencji w imprezach odbywających się w ramach Spotkania wzięło udział ponad 9 tys. Nieco ponad 4 tys. uczestniczyło w kongresie teologiczno-duszpasterskim, a po ok. 500 - w odbywających się równolegle kongresach dzieci i osób starszych.

VI Światowe Spotkanie Rodzin odbyło w dniach 14-18 stycznia 2009 r. w Mieście Meksyk. Jego hasłem były słowa: "Rodzina szkołą wartości ludzkich i chrześcijańskich" Wzięło w nim udział 10 tys. osób z 98 krajów, w tym 19 kardynałów i 200 biskupów. Benedykta XVI w stolicy Meksyku reprezentował legat papieski kard. Tarcisio Bertone, sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej, który w sanktuarium Matki Bożej z Guadalupe przewodniczył modlitwie różańcowej i Mszy św. na zakończenie spotkania. Do jego uczestników dwukrotnie przesłanie skierował Ojciec Święty.

Podczas uroczystej Mszy św. z udziałem tysięcy wiernych z całego świata zgromadzonych na placu przed bazyliką Matki Bożej w Guadelupe Ojciec Święty powiedział, że rodzina jest w sercu papieża i zapewnił o swojej modlitwie w intencji wszystkich rodzin na całym świecie, zawierzając je zarazem Matce Bożej z Guadalupe - aby "kroczyły drogą świętości". "Meksykanie dobrze wiedzą, że mają szczególne miejsce w sercu papieża. W moich myślach są obecni ojcowie z ich radościami i nadziejami, projektami i niepokojami. W Meksyku Ewangelia jest głęboko zakorzeniona, tworząc część kultury, tradycji i tożsamości mieszkańców. Trzeba chronić to bogate dziedzictwo, aby było siłą do utrzymania wartości moralnych i duchowych i żeby przezwyciężało wszelkie trudności, jakie stają przed nowymi pokoleniami - mówił Benedykt XVI.

W ramach Spotkania odbyło się Sympozjum Teologiczno-Duszpasterskie, którego prace przebiegały w trzech kierunkach: "Stosunki i wartości rodzinne", "Rodzina a seksualność" oraz "Wychowawcze powołanie rodziny". Dyskutowano m. in. o kondycji współczesnej rodziny w kontekście ustaw, które godzą w dobro rodziny i dzieci, o znaczeniu parafii w formowaniu wartości rodzinnych, zastanawiano się nad zagadnieniami migracji, roli mediów w kształtowaniu rodziny oraz polityki prorodzinnej. W trakcie kongresu omówiono też aspekty psychologiczne, duchowe, moralne i ekonomiczne życia rodzinnego. Wśród tematów Kongresu znalazły się także problemy osób rozwiedzionych i ich dzieci oraz rodzin niepełnych.