Warszawa: zmarł ks. Wojciech Czarnowski, animator podziemnej kultury i opiekun ubogich

Dziś nad ranem w wieku 79 lat zmarł w Warszawie ks. Wojciech Czarnowski, były proboszcz parafii Miłosierdzia Bożego na Żytniej, zaangażowany w duszpasterstwo środowisko kultury, inicjator wielu dzieł charytatywnych. Ks. Czarnowski odszedł po długiej chorobie, w szpitalu onkologicznym na Ursynowie.

Ks. Wojciech Czarnowski od 1974 r. zorganizował od podstaw życie duszpasterskie w zrujnowanym, niezagospodarowanej od czasów Powstania Warszawskiego kaplicy przy ul. Żytniej. Działalność na tym terenie prowadził przy silnym wsparciu kard. Stefana Wyszyńskiego. Prowizorycznie odbudowana przez ks. Czarnowskiego ze zniszczeń wojennych kaplica - w której modliła się ongiś św. Faustyna - stała się zaczątkiem powołanej w 1980 r. parafii pw. Miłosierdzia Bożego. Najsłynniejsza polska mistyczka, św. Faustyna Kowalska została przyjęta do mieszczącego się tutaj zakonu w 1925 r., a obecny kościół pełnił wówczas rolę zakonnej kaplicy.

Opieka nad środowiskiem kultury

Wśród wielu inicjatyw Zmarłego warto wymienić opiekę nad środowiskiem kultury. W latach 80-tych w tutejszym kościele miały miejsce liczne spektakle teatralne, koncerty, wystawy, projekcje filmowe, dyskusje i odczyty. W okresie stanu wojennego Żytnia stała się miejscem spotkań dla działaczy podziemia.

W 1983 r. historyk sztuki i kurator Janusz Bogucki oraz jego żona Nina Smolarz za zgodą rady parafialnej i przy współpracy proboszcza Czarnowskiego zorganizowali wystawę "Znak krzyża". Uczestniczyło w niej 106 malarzy, rzeźbiarzy i fotografików a ekspozycji ich prac towarzyszyły inscenizacje teatralne, instalacje i koncerty w wykonaniu czołowych polskich artystów. Dzieła sztuki mieszały się wówczas z workami cementu, stosami cegieł i zwojami kabli; między artefaktami robotnicy pchali taczki z materiałem budowlanym.

Kościół Miłosierdzia Bożego wkrótce gościł kolejne inicjatywy artystyczne i od lata 1983 r. budynki parafialne służyły jako ważny ośrodek sztuki niezależnej. Kościół Miłosierdzia Bożego zyskał w krótkim czasie status słynnego w całym kraju dysydenckiego centrum kultury.

W latach 1983-85 gościły tutaj kolejne edycje Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej, w których uczestniczyło kilkudziesięciu pisarzy, awangardowe sztuki teatralne - często objęte zapisem cenzury, jak "Raport z Oblężonego Miasta" w wykonaniu Teatru Ósmego Dnia czy wieczory poetyckie ks. Jana Twardowskiego. W Wielki Piątek 5 kwietnia 1985 r. zespół teatralny kierowany przez Andrzeja Wajdę wystawił tu po raz pierwszy "Wieczernik" Ernesta Brylla.

W końcu lat 80-tych inicjatywom artystycznym zaczęły towarzyszyć przedsięwzięcia stricte opozycyjne. Tutaj miał miejsce “Tygodnik mówiony" animowany przez Stefana Bratkowskiego wraz z małżonką, czy seminarium poświęcone prawom człowieka, zorganizowane w 1987 r. przez Ruch Wolność i Pokój i obsadzone przez delegatów z 16 krajów. Pod koniec dekady pomieszczenia kościelne zaczęły gościć liderów pół-konspiracyjnej Solidarności. Podczas jednego z nich pod koniec 1988 r. powołano tu Komitet Obywatelski przy Lechu Wałęsie. Komitet spotykał się na Żytniej przez kilka miesięcy.

Działalność charytatywna

Drugą ważną sferą działalności ks. Wojciecha Czarnowskiego była pomoc charytatywna. Na terenie parafii zapoczątkował on wszechstronną opiekę nad bezdomnymi i ubogimi. Wraz z grupą świeckich powołał do życia w 1990 r. Ośrodek Charytatywny "Tylko z darów miłosierdzia". W ramach ośrodka zorganizowano najpierw bar dla bezdomnych na Lesznie, a następnie ośrodek dla bezdomnych kobiet "Malwa" i ośrodek dla bezdomnych mężczyzn "Przystań" oraz przeznaczoną dla nich łaźnię. Ponadto codziennie zanoszono obiady ludziom schorowanym i samotnym, mieszkającym na terenie całej dzielnicy Wola. Prezesem ośrodka był Olaf Gail a jego zastępczynią Danuta Baszkowska, znana działaczka ekumeniczna. Z ośrodkiem współpracowało gospodarstwo rolne pod Warszawą prowadzone przez bezdzietne małżeństwo, które umożliwiało nie tylko pracę osobom bezdomnym ale i wytwarzało żywność dla ośrodka "Tylko z darów miłosierdzia".

- Duszą tej całej, szeroko zakrojonej działalności dla najuboższych był ks. Wojciech Czarnowski - mówi KAI Danuta Baszkowska. - To on zarażał nas swą energią i optymizmem, przypominając, że chrześcijanin winien oddać siebie i wszystko co ma potrzebującym. Był kimś, który całą swą postawą pokazywał, że kapłan powinien być sługą sług, skupiając uwagę na ludziach cierpiących, odrzucanych i bezdomnych oraz odległych od Kościoła - dodaje.

W 2006 r. ośrodek "Tylko z Darów Miłosierdzia" został włączony w struktury Caritas Archidiecezji Warszawskiej i aktywnie działa do dziś przy ul. Żytniej. A kościół, którego proboszczem do 1997 r. był ks. Czarnowski został przez kard. Kazimierza Nycza w 2017 r. podniesiony do rangi sanktuarium Bożego Miłosierdzia i św. Faustyny.