Zawieranie małżeństw w rzeczywistości pandemicznej

Liczba zawieranych w Polsce małżeństw systematycznie spada, choć w pandemii jest także mniej rozwodów. COVID-19 znacząco wpłynął także na chrzty nowonarodzonych dzieci.

Jak wskazuje Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego, na życie sakramentalne rodzin polskich katolików znacząco wpłynęła sytuacja epidemii COVID-19. W 2020 r. sakrament chrztu został udzielony 312,1 tys. osób, co stanowi niewielki spadek - 16,3% mniej w porównaniu do roku 2019. Zdecydowana większość ochrzczonych przyjęła sakrament do pierwszego roku życia (90,9%). Między 1. a 7. rokiem życia przyjęło chrzest 8,2% osób, zaś po ukończeniu 7. roku życia 1%. Do bierzmowania przystąpiło 252,3 tys. osób, czyli o 34,0% mniej niż w 2019 r.

Małżeństwa w czasie COVID-19

Liczba udzielonych sakramentów małżeństwa w 2020 roku wynosiła 91,5 tys., czyli o 26,8% mniej w porównaniu z 2019 r. Tzw. „śluby mieszane” (zawarte między osobą o wyznaniu katolickim z osobą o innym wyznaniu) stanowiły 2,8% zawartych w 2020 roku ślubów. Względem 2019 r. rosła natomiast liczba osób przystępujących do pierwszej Komunii Świętej i wyniosła 298 tys. osób, czyli o 49 tys. więcej niż w roku poprzednim (co stanowi więcej o 20%).

Mimo trudnej sytuacji pandemicznej, kościelne struktury starały się nie ustawać we wsparciu duchowym i psychologicznym wobec polskich rodzin przeżywających na co dzień różne problemy, które w czasie epidemii jeszcze bardziej się uwydatniły lub dopiero powstały na skutek izolacji, nadwątlonych więzi i zdalnego trybu pracy i nauki.

W 2020 r. działało w Polsce 2437 poradni życia rodzinnego, które współpracowały z 4 tys. doradcami. Na terenie diecezji działało również 173 katolickich specjalistycznych poradni rodzinnych, które łącznie udzieliły wsparcia ponad 31 tys. osób.

Małżeństwa wyznaniowe przeważają

Rok wcześniej, ale już z uwzględnieniem sytuacji pandemicznej, sytuację społeczną polskiej rodziny pod kątem małżeństw, ślubów i rozwodów zbadał Główny Urząd Statystyczny.

Jak się okazało, w polskiej rzeczywistości nadal przeważają tzw. małżeństwa wyznaniowe ze skutkami cywilnymi, które mogą być zawierane w 10 Kościołach i jednym związku wyznaniowym. Są nimi Kościół Katolicki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Ewangelicko-Reformowany, Kościół Ewangelicko-Metodystyczny, Kościół Chrześcijan Baptystów, Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, Kościół Polskokatolicki, Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich, Kościół Starokatolicki Mariawitów, Kościół Zielonoświątkowy.

W 2019 r. zawarto ogółem w Polsce 183 tys. 371 małżeństw, z czego 109 tys. 213 małżeństw w poszczególnych Kościołach i związkach wyznaniowych. Najwięcej - co oczywiste ze względu na największą liczbę wiernych - w Kościele katolickim (108 tys. 258).

GUS podaje, że liczba tzw. małżeństw wyznaniowych z roku na roku jednak spada, choć wcześniej rosła. Jeszcze w 2000 r. ich liczba wyniosła 151 tys. 757 a w 2010 r. - 155 tys. 509, podczas gdy w 2018 r. już tylko 119 tys. 74 małżeństwa. Oznacza to, że rok do roku ubyło według ostatnich statystyk aż 10 tys. małżeństw zawieranych w kościołach.

Mniej ślubów i rozwodów w pandemii

Dane GUS dotyczące zawieranych małżeństw i rozwodów opublikowane w Biuletynie Statystycznym nr 7/2020 GUS) wskazały, że trwająca pandemia koronawirusa istotnie wpłynęła na decyzje Polaków w tych kwestiach. Wiosną i wczesnym latem 2020 r. zanotowano znacznie mniej zawieranych i rozwiązywanych małżeństw niż w tym samym okresie w roku 2019.

Najczęściej wybierane miesiące do zawarcia małżeństwa to te wiosenno-letnie, najrzadziej - jesienno-zimowe. Podczas, gdy statystyki zimowe są mniej więcej identyczne (3,8 - 6 tys. ślubów w całym kraju w miesiącach styczeń-marzec tak samo w 2019 i 2020 r.), to prawdę o wpływie pandemii pokazują dane zebrane za kwiecień, maj i czerwiec.

W kwietniu 2019 zawarto ok. 9 tys. ślubów, a w tym samym miesiącu 2020 r. już tylko 3,5 tys. W maju 2019 było ich 15,7 tys. a w maju 2020 r. - tylko 4 tys.

W makroskali jednak rozwodów wśród Polaków przybywa z roku na rok. W 1980 r. było ich rocznie 39,8 tys., w 1990 - 42,4 tys., w 2000 - 42,7 tys., w 2010 - 61,3 tys. a rok temu - 65,3 tys. Z tego ponad 46 tys. to rozwody par w miastach a nieco ponad 17 tys. na wsi.

Skalę zjawiska pokazuje też inny współczynnik: na 1000 nowo zawartych małżeństw jest aż 356 rozwodów.

Źródło: KAI / tk