"Dama z gronostajem" wróciła do Krakowa

"Dama z gronostajem", jedyne dzieło Leonarda da Vinci w polskich zbiorach, wróciła do Krakowa - poinformowała w czwartek rzeczniczka krakowskiego Muzeum Narodowego Katarzyna Bik.

Obraz był pokazywany na wystawie w Londynie, a wcześniej w Berlinie i Madrycie. "Dzieło zostało przywiezione do Polski w środę wieczorem na pokładzie wyczarterowanego samolotu" - powiedziała Bik.

Ze względów bezpieczeństwa nie ujawniano terminu transportu. Na czas zagranicznych podróży "Dama z gronostajem" była objęta gwarancjami rządowymi, jakie stosuje się przy dziełach najwyższej światowej klasy.

W piątek stan obrazu po serii zagranicznych podróży ocenią konserwatorzy. Później "Dama z gronostajem" zostanie poddana badaniom przy użyciu specjalistycznej aparatury, co może potrwać kilka tygodni. Dyrekcja Muzeum ma poinformować w piątek, gdzie i od kiedy będzie pokazywana "Dama", bo Pałac Książąt Czartoryskich - miejsce jej stałego eksponowania - jest remontowany.

Dzieło da Vinci to własność Fundacji Książąt Czartoryskich. Od 2009 r. obraz był pokazywany poza Krakowem. Zgodnie z podpisanym w kwietniu zeszłego roku memorandum po powrocie przez co najmniej 10 lat nie będzie wypożyczany.

Ostatnie podróże dzieła da Vinci po świecie wzbudziły wiele kontrowersji. Pomysł wypożyczenia obrazu na londyńską wystawę krytykował m.in. brytyjski oddział organizacji ArtWatch, czuwającej nad sprawami konserwacji dzieł sztuki, oraz polscy eksperci. Specjaliści ostrzegali, że każda podróż - nawet w najlepszych warunkach - jest niebezpieczna dla obrazu namalowanego na desce, ze względu na wibracje, zmiany ciśnienia lub nieprzewidziane wstrząsy.

Jesienią 2009 r. "Dama" była pokazywana na wystawie "Od Botticelliego do Tycjana" w budapeszteńskim Muzeum Sztuk Pięknych. Węgrzy wypożyczyli krakowskiemu Muzeum Narodowemu w zamian obraz Francisco Goi "Epizod z hiszpańskiej wojny o niepodległość", który obejrzało ponad 18 tys. widzów.

Od maja 2010 roku obraz da Vinci był pokazywany w Zamku Królewskim w Warszawie razem z innymi arcydziełami ze zbiorów Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. Stamtąd dzieło pojechało na otwartą na początku czerwca 2011 r. wystawę w Madrycie "Złote czasy Rzeczypospolitej". Wiceminister kultury, generalny konserwator zabytków Piotr Żuchowski tłumaczył, że zgodził się na tę podróż, bo po raz pierwszy w historii wypożyczeń "Damy" z osobistą prośbą w tej sprawie zwrócił się założyciel Fundacji Książąt Czartoryskich, książę Adam Karol Czartoryski.

W Berlinie "Dama" była pokazywana na wystawie "Twarze renesansu - Arcydzieła włoskiej sztuki portretu", a w Narodowej Galerii w Londynie - na wystawie "Leonardo da Vinci - Malarz na dworze Mediolanu". Zdjęcie obrazu zostało umieszczone na plakatach reklamujących tę wystawę.

Od powołania Fundacji Książąt Czartoryskich w 1991 r. dzieło Leonarda da Vinci odbyło dziewięć zagranicznych podróży i było pokazywane w 16 miejscach. Było wypożyczone kolejno do: USA, Szwecji, Włoch, Japonii, ponownie do USA, Węgier, Hiszpanii, Niemiec i Wielkiej Brytanii. Obraz wypożyczany jest odpłatnie.

Obraz "Dama z gronostajem", powszechnie nazywany "Damą z łasiczką", został namalowany przez Leonarda da Vinci ok. 1490 r. Portret powstał w technice olejnej, z użyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecylię Gallerani, młodą damę mediolańskiego dworu, kochankę księcia Ludovico Sforzy. Obraz został zakupiony przez księcia Adama Jerzego Czartoryskiego ok. 1800 r. i trafił do jego matki, księżnej Izabeli z Flemingów Czartoryskiej, która w 1801 r. otworzyła w Puławach pierwsze w Polsce publiczne muzeum.