Ludzki mózg niespodziewanie zmniejszył swoją objętość

6 milionów lat temu ludzki mózg powiększył się, by od końca ostatniej epoki lodowcowej znów zmniejszyć swoją objętość. Wyniki badań zaskoczyły uczonych.

Ludzki mózg na przestrzeni 6 mln lat zwiększył swój rozmiar prawie czterokrotnie, ale od końca ostatniej epoki lodowcowej niespodziewanie zmniejszył swoją objętość - informuje czasopismo Frontiers in Ecology and Evolution.

Zespołowi badawczemu, którym dowodzili naukowcy z Dartmouth College w Stanach Zjednoczonych, udało się oszacować czas zmian tempa ewolucji mózgu homininów - ssaków z rodziny człowiekowatych. Badacze odkryli, że mózgi homininów doświadczyły wzrostu 2,1 i 1,5 miliona lat temu. Okazało się też, że stosunkowo niedawno, bo w ciągu ostatnich 3 tys. lat doszło do zmniejszenia rozmiaru ludzkiego mózgu.

Jak pomniejszył się ludzki mózg

Aby rozwikłać tajemnicę, dlaczego mózg człowieka zmniejszył swoje rozmiary, badacze postanowili zbadać historyczne wzorce ewolucji ludzkiego mózgu. Swoje odkrycia porównali ze zjawiskiem, które zaobserwowano wcześniej w … społecznościach mrówek.

Naukowcy zbadali modele obliczeniowe i wzorce wielkości mózgu mrówek robotnic. Analizie poddano również struktury mózgów i ilość zużywanej energii w niektórych klasach mrówek, takich jak mrówka tkaczka z rodzaju Oecophylla, mrówka grzybiarka Atta czy mrówka leśnica Formica. Wyniki wnikliwych obserwacji i analiz wykazały, że o adaptacyjnej zmienności wielkości mózgu decydują w znacznej mierze: rozpoznanie możliwości danego osobnika i podział pracy pomiędzy wszystkich członków społeczności. Oznacza to, że w grupie społecznej, w której wiedza jest dzielona pomiędzy wiele osób, lub poszczególne jednostki są specjalistami w pewnych zadaniach, mózgi mogą przystosować się do swojej roli, aby stać się bardziej wydajnymi - na przykład zmniejszając swój rozmiar.

„Mrówki, podobnie jak ludzie, mają ustrukturyzowane życie społeczne - razem podejmują decyzje, dzielą się swoją pracą i produkują żywność. Te podobieństwa mogą w szerokim zakresie informować nas o czynnikach, które mogą być czynnikami istotnymi dla zmian w wielkości ludzkiego mózgu” - tłumaczą badacze.

Dodatkowo, jak zaznaczają specjaliści, duży mózg zużywa znacznie więcej energii. Tak więc eksternalizacja wiedzy w społeczeństwie ludzi, a tym samym wymagająca mniej energii do przechowywania wielu informacji jako jednostki, mogła sprzyjać zmniejszeniu rozmiaru mózgu.

„Uważamy, że ta zmiana w wielkości mózgu była spowodowana zwiększonym zaufaniem wobec grupy i poleganiem na zbiorowej inteligencji, idei, że grupa ludzi jest w stanie zdziałać więcej niż jedna osoba”- podsumowują naukowcy.