Toruń: konserwacja witraża w katedrze świętych Janów

Zakończyły się trwające rok prace badawczo-konserwatorskie wielkiego okna witrażowego nad głównym ołtarzem gotyckiej katedry św. Jana Ewangelisty i św. Jana Chrzciciela w Toruniu. Od zewnątrz świątyni wstawiono specjalną szybę ochronną.

Prace przeprowadzili polscy i niemieccy specjaliści. Przedsięwzięcie sfinansował rząd niemiecki, który na ten cel przekazał 100 tys. euro za pośrednictwem Niemiecko-Polskiej Fundacji Ochrony Zabytków Kultury w Zgorzelcu.

Najstarsze elementy czterodzielnego witraża o powierzchni 32 m kw. pochodzą z XIII i XV w. w górnej części okna, w tzw. manswerku. Jednak większość elementów witraża została zaprojektowana i wykonana w połowie XX w.

Niemieccy specjaliści prowadzili badania składu chemicznego szkieł witrażowych i uszkodzeń, a konserwacją zajęli się specjaliści z polskiej firmy. Witraż został przesunięty o 7 cm do wnętrza katedry, a w miejscu jego pierwotnego usytuowania wstawiono szybę ochronną, która ma zabezpieczać m.in. przed zanieczyszczeniami w powietrzu.

W świątyni zamontowany został system wentylacyjny, zapewniający właściwe warunki w szczelinie pomiędzy witrażem i szkłem ochronnym. Przez rok specjaliści będą badać skuteczność wprowadzonych rozwiązań, m.in. mierząc temperaturę i poziom szkodliwych substancji.

Prace związane z witrażem nad ołtarzem głównym są dopełnieniem kompleksowej konserwacji i restauracji katedry świętych Janów, przeprowadzonej kosztem ponad 9 mln zł w latach 2000-2013. Rewitalizacją objęto różne części świątyni.

Wówczas przeprowadzono prace we wnętrzu wieży i w zakrystii, naprawiono konstrukcję więźby dachowej i wymieniono pokrycie dachowe, wstawiono 16 okien witrażowych, przeprowadzono remont konserwatorski elewacji, a także uporządkowano krypty pod zakrystią i kaplicą św. Ignacego Loyoli. Wykonano konserwację i naprawę tarczy Zegara Flisaczego, dzwonu Tuba Dei, wolno stojących rzeźb w prezbiterium: Chrystus Zmartwychwstały i Chrystus przy kolumnie, św. Jan Chrzciciel i św. Jan Ewangelista.

Kompleksowej renowacji poddano kaplice boczne wraz z ich wystrojem i wyposażeniem: Najświętszego Serca Pana Jezusa, św. Stanisława Kostki, Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, św. Ignacego Loyoli i św. Józefa. Zajęto się ołtarzami: św. Marii Magdaleny, Ukrzyżowania, Zdjęcia z Krzyża, św. Anny Samotrzeć i Anioła Stróża. Przeprowadzono również konserwację i restaurację kilku epitafiów.

Historia katedry świętych Janów sięga XIII w., a obecny kształt nadano jej w XV w. W kościele w 1473 r. został ochrzczony przyszły wielki astronom Mikołaj Kopernik. Świątynia do rangi katedry została podniesiona w 1992 r., gdy w ramach reformy struktur administracyjnych Kościoła katolickiego w Polsce powstała diecezja toruńska.