"Raport o Biedzie" Szlachetnej Paczki alarmuje: w skrajnym ubóstwie żyje niemal 2 mln Polaków
Blisko 2 miliony Polaków żyje dziś w skrajnym ubóstwie – wynika z najnowszego "Raportu o Biedzie 2025", przygotowanego przez Szlachetną Paczkę. Choć polska gospodarka rozwija się dynamicznie, rośnie także grupa osób balansujących na granicy przetrwania. Eksperci ostrzegają przed pogłębiającym się rozwarstwieniem społecznym i "szarą strefą ubóstwa", która pozostaje poza systemem realnej pomocy.
Biedańsk – literacka mapa polskiego ubóstwa
Na potrzeby raportu autorzy stworzyli fikcyjne miasto Biedańsk – symboliczne miejsce, w którym skumulowano najważniejsze problemy związane z biedą w Polsce. To swoista metafora skrajnego i relatywnego ubóstwa, wykluczenia społecznego oraz braku dostępu do leczenia, edukacji i podstawowych usług.
Biedańsk – jak podkreślają twórcy raportu – nie jest jednak "samotną wyspą". Otaczają go całe "przedmieścia" ludzi żyjących tuż nad granicą ubóstwa. To około 5 milionów Polaków, którzy formalnie nie są uznawani za skrajnie biednych, ale każdego miesiąca walczą o utrzymanie się ponad minimum egzystencji.
Miliony poniżej minimum socjalnego
Z raportu wynika, że:
-
ponad 41 proc. gospodarstw domowych żyje poniżej minimum socjalnego,
-
13 proc. Polaków doświadcza tzw. ubóstwa relatywnego,
-
drugi rok z rzędu poziom skrajnej biedy przekracza próg ustawowy.
Oznacza to istnienie tzw. "szarej strefy ubóstwa" – ponad 1 miliona osób, które są zbyt biedne, by normalnie funkcjonować, ale jednocześnie zbyt "zamożne", by kwalifikować się do pełnej pomocy państwa.
W 2024 roku w skrajnym ubóstwie żyło 5,2 proc. społeczeństwa, czyli niemal 2 mln osób.
972 zł na miesiąc. Granica przetrwania
W ubiegłym roku granica skrajnego ubóstwa dla osoby samotnej wynosiła 972 zł miesięcznie. To teoretyczna kwota, która ma wystarczyć na zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb życiowych.
Autorzy raportu podkreślają jednak, że w praktyce wiele osób zmuszonych jest żyć za jeszcze mniejsze środki, balansując na granicy zdrowia, a niekiedy i życia.
Dzieci i seniorzy wciąż w grupie ryzyka
Choć skrajna bieda wśród najmłodszych nieco się zmniejszyła, nadal dotyka aż 364 tys. dzieci. Sytuacja seniorów pozostaje natomiast niemal niezmieniona – ponad 400 tys. osób starszych wciąż żyje w skrajnym ubóstwie.
Raport wskazuje również grupy szczególnie narażone na biedę:
-
rodziny utrzymujące się z rolnictwa – 11,4 proc.,
-
osoby zależne od świadczeń społecznych – 10,8 proc.,
-
osoby z niepełnosprawnościami.
Luksus rośnie, bieda nie znika
Autorzy raportu zwracają uwagę na dramatyczne kontrasty społeczno-ekonomiczne. Wartość rynku luksusowych nieruchomości w Polsce osiągnęła już 3,5 mld zł, tymczasem:
-
5 proc. mieszkań wciąż nie ma toalety,
-
80 proc. seniorów nie wykupuje przepisanych leków,
-
ponad 50 tys. osób doświadcza bezdomności,
-
rocznie aż 78 mln recept pozostaje niewykupionych,
-
średni czas oczekiwania na świadczenia zdrowotne wzrósł do 4,2 miesiąca.
Historie, w których każdy wydatek to katastrofa
W raporcie znalazły się dziesiątki historii ludzi żyjących w skrajnie trudnych warunkach – samotnych seniorów, chorych dzieci, rodzin zadłużonych po wypadkach oraz osób pozbawionych ogrzewania czy dostępu do leczenia. Dla wielu z nich – jak podkreślają autorzy – każdy niespodziewany wydatek może oznaczać finansową katastrofę.
"Nie możemy mówić o rozwoju, jeśli ktoś zostaje z tyłu"
We wprowadzeniu do raportu prezeska Stowarzyszenia WIOSNA Joanna Sadzik wskazuje, że choć Polska należy już do 20 największych gospodarek świata, rozwój nie obejmuje wszystkich obywateli.
Podkreśla także, że społeczeństwo często godzi się z nierównościami, wybierając poczucie bezpieczeństwa zamiast realnej sprawiedliwości. To – jej zdaniem – utrwala głęboki społeczny podział.
Szlachetna Paczka apeluje o wsparcie potrzebujących rodzin, zaznaczając, że nawet najmniejsza pomoc "może stać się rewolucją w życiu wielu osób".
Skomentuj artykuł