20 zażaleń na umorzenie śledztwa ws. WSI

Do stołecznej prokuratury apelacyjnej wpłynęło 20 zażaleń na umorzenie śledztwa ws. nieprawidłowości przy tworzeniu raportu z weryfikacji Wojskowych Służb Informacyjnych z 2007 r. Jest wśród nich zażalenie ABW, która chce ścigania b. szefa komisji weryfikacyjnej WSI Antoniego Macierewicza.

Poinformował o tym PAP w piątek rzecznik PA w Warszawie Zbigniew Jaskólski. Jak powiedział, grudniową decyzję o umorzeniu śledztwa w tej sprawie prokurator rozesłał do 32 podmiotów, które mają prawo ją zaskarżyć. W większości są to osoby fizyczne, ale postanowienie wysłano też do ABW, Agencji Wywiadu, służb wywiadu i kontrwywiadu wojskowego, a także ITI oraz Polsatu.

"Dotychczas wpłynęło 20 zażaleń" - powiedział PAP prok. Jaskólski. Potwierdził doniesienia "Rzeczpospolitej", że jest wśród nich zażalenie z ABW, w którym prezentowany jest pogląd, że Antoni Macierewicz powinien odpowiedzieć za ujawnienie w raporcie WSI tajemnicy państwowej - a konkretnie osób związanych z ABW, których dane są chronione.

Procedura przewiduje, że w pierwszej kolejności zażalenia rozpatruje prokurator prowadzący śledztwo, który sam może je uwzględnić. Jeśli tego nie uczyni, sprawa trafia do sądu, który bada zażalenia i może nakazać wznowienie śledztwa.

W umorzonym pod koniec zeszłego roku, a trwającym od 2007 r. śledztwie, Prokuratura Apelacyjna w Warszawie chciała zarzucić Macierewiczowi - b. szefowi komisji weryfikacyjnej WSI - niedopełnienie obowiązków przy tworzeniu raportu i poświadczenie w nim nieprawdy. Prokurator generalny Andrzej Seremet dwa razy zwracał jednak prokuraturze jej wniosek do Sejmu o uchylenie immunitetu posła PiS. Podstawą umorzenia jest brak znamion czynu zabronionego w obu tych wątkach. Decyzję podjął nowy prokurator, po odejściu poprzednika, który występował o uchylenie immunitetu Macierewicza.

Jak wyjaśniano, art. 231 Kodeksu karnego o karaniu do 3 lat więzienia za niedopełnienie obowiązków bądź ich przekroczenie odnosi się tylko do pojęcia "funkcjonariusza publicznego". Prokuratura uznała, że Macierewicz jako szef komisji weryfikacyjnej nie był takim funkcjonariuszem publicznym, bo był jedynie "osobą pełniącą funkcję publiczną", zaś komisja weryfikacyjna nie była instytucją państwową, której szef podlega odpowiedzialności z art. 231 Kk, lecz "innym organem państwowym", powołanym na mocy ustawy do załatwienia konkretnej sprawy.

Według PA nie można też uznać, by raport był "dokumentem" w myśl art. 271 Kk. Stanowi on, że "funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5". Według PA raport nie ma takiego "znaczenia prawnego" w myśl prawa karnego.

W lutym 2007 r. prezydent Lech Kaczyński upublicznił sygnowany przez Macierewicza raport z weryfikacji WSI, które rządzące wówczas PiS zlikwidowało, zarzucając im wiele nieprawidłowości, m.in. brak weryfikacji z lat PRL, tolerowanie szpiegostwa na rzecz Rosji, udział w aferze FOZZ, nielegalny handel bronią. Na podstawie raportu wszczęto kilka śledztw w sprawie przestępstw WSI; większość umorzono. Osoby wymienione w raporcie jako agenci wytoczyły MON ponad 20 procesów. MON przeprosiło już większość z nich, kwota kosztów resortu z tego tytułu wyniosła 1,2 mln zł.

Na wniosek tych osób prokuratura w październiku 2007 r. wszczęła śledztwo ws. "podejrzenia popełnienia przestępstwa przez członków komisji weryfikacyjnej, polegającego na niedopełnieniu ciążących na nich obowiązków rzetelnej weryfikacji prawdziwości danych zebranych w toku postępowania likwidacyjnego WSI i dopuszczenia do zamieszczenia w raporcie nieprawdziwych danych pochodzących z niewiarygodnych źródeł, dotyczących osób fizycznych i podmiotów gospodarczych, co stanowiło działanie na szkodę interesu prywatnego tych osób i podmiotów". Śledztwo wszczęła pierwotnie Prokuratura Okręgowa w Warszawie; potem przejęła je prokuratura apelacyjna.

Pod koniec 2012 r. umorzono wątek tego śledztwa wobec 23 b. członków komisji weryfikacyjnej. Uznano, że nie można im zarzucić niedopełnienia obowiązków przez nieweryfikowanie danych zdobytych w toku weryfikacji - bo nie mieli oni statusu funkcjonariuszy publicznych.

Macierewicz wiele razy podtrzymywał swe wypowiedzi co do raportu i mówił, że jego ustalenia są oparte na dokumentach WSI i ustaleniach komisji weryfikacyjnej. Mówił, że ma wrażenie, iż jest to działanie polityczne, które łączył z tym, że "w sprawie smoleńskiej udowodniono matactwo". Macierewicz jest szefem parlamentarnego zespołu ds. wyjaśnienia przyczyn katastrofy smoleńskiej.

Macierewicz wygrywał procesy wytaczane mu za raport, choć sąd nakazał mu przeprosić szefów ITI za słowa o związkach tej spółki z wojskowymi służbami specjalnymi PRL i o finansowaniu jej ze środków FOZZ. Macierewicz przegrał też cywilny proces z b. szefem WSI gen. Markiem Dukaczewskim.

W 2008 r. Trybunał Konstytucyjny uznał za sprzeczne z konstytucją m.in. pozbawienie osób z raportu prawa do wysłuchania przez komisję przed ujawnieniem dokumentu, prawa dostępu do akt sprawy oraz odwołania do sądu od decyzji o umieszczeniu w raporcie. Po tym prezydent Kaczyński zdecydował nie ujawniać przygotowanego przez Macierewicza aneksu do raportu.