Andrzej Wajda honorowym obywatelem Gdańska

Tytuł honorowego obywatela miasta Gdańska reżyser filmowy i teatralny Andrzej Wajda odebrał w sobotę podczas uroczystej sesji rady miasta w Dworze Artusa. W sesji nie wzięli udziału radni PiS. Z inicjatywą nadania Wajdzie tytułu wystąpili prezydent Gdańska Paweł Adamowicz oraz klub radnych PO liczący sobie 22 osoby w 34-osobowej radzie. Pod koniec stycznia w głosowaniu nad uchwałą w tej sprawie 10 radnych PiS wstrzymało się od głosowania, jeden zagłosował przeciwko, a jeden był nieobecny.

Tytuł Honorowego Obywatela Miasta Gdańska przyznaje Rada Miasta Gdańska. Jest to najwyższe wyróżnienie przyznawane za szczególne zasługi dla miasta w zakresie rozwoju i promocji nauki, kultury, gospodarki oraz życia publicznego.

Laudację na cześć honorowego obywatela przygotowaną przez Radę Miasta, wygłosił Robert Więckiewicz. "Miasto zyskuje dziś w panu prawdziwy autorytet, człowieka ogromnej mądrości, odwagi i siły, orędownika prawdy i wolności" - napisali radni. Przywołując słowa Jerzego Limona z 2005 roku radni podkreślili, że "wszyscy jesteśmy pańskimi uczniami wrażliwości społecznej i politycznej, przenikliwości i ostrości widzenia".

"Jest prawdziwą legendą kina i teatru, ikoną polskiej i światowej kultury, m.in. dzięki niemu polskie kino znalazło swoje miejsce w świecie; ciągle młody, niezwykle pracowity, twórczy, otwarty - jest niczym król Midas w świecie sztuki bowiem wszystko czego dotyka, zamienia się w złoto" - napisali radni.

Według radnych, Andrzej Wajda jest artystą szczególnie bliskim Gdańszczanom. "Jego twórczość i postawa są odzwierciedleniem wolnościowej roli Gdańska w naszej historii najnowszej; odwaga, zaangażowanie a przede wszystkim umiłowanie wolności - bez tych wartości nie byłoby dzisiejszego Gdańska i nie byłoby dzieła Andrzeja Wajdy" - uzasadnili radni.

"Gdańsk Wajdy i Wajda gdański - to przede wszystkim filmy, trzy wybitne obrazy, które analogicznie do głośnych powieści Guentera Grassa pozwolimy sobie nazwać trylogią gdańską Wajdy: <<Człowiek z marmuru>>, <<Człowiek z żelaza>> i <<Wałęsa>>. Człowiek z nadziei stanowią niezwykły artystyczny zapis najważniejszych wydarzeń wolnościowych w powojennej Polsce, w których Gdańskowi przypadła rola główna" - napisali radni w swojej laudacji.

Reżyser tłumacząc, dlaczego jego życie jest bardziej związane z Gdańskiem niż z wieloma innymi miastami, z Krakowem włącznie powiedział, że Gdańska, Wybrzeża nie da się lepiej określić niż zrobił to Stefan Żeromski. "To jest <<Wiatr od morza>>" - powiedział. "A potem wydarzenia potwierdziły, że ten wiatr od morza, to miejsce ma swoją szczególną siłę, stąd przyszła wolność dla naszego kraju" - dodał.

Powiedział, że w swoim życiu zrobił tylko jeden film na zamówienie jednego człowieka. Wyjaśnił, że to w Gdańsku po raz pierwszy usłyszał od stoczniowca :"niech pan zrobi film o nas (…) niech pan zrobi człowieka z żelaza".

Przyznał podczas sesji, że "bardzo się cieszy, że zdecydowaliśmy się na ten film o Lechu (Wałęsie - PAP)". Uzasadniając powiedział, że "nie ma, nie było w Polsce takiego polityka, nie było człowieka tak skutecznego na ten moment, kiedy nikt inny - jestem o tym głęboko przekonany - nie mógł spełniać tej roli, tylko on jeden tak jakby został specjalnie do tej roli naznaczony".

Z okazji nadania reżyserowi tytułu honorowego obywatela miasta Gdańska od piątku w Europejskim Centrum Solidarności trwa przegląd twórczości Andrzeja Wajdy.

Podczas czterodniowego wydarzenia "Według Wajdy…" zaplanowano spotkania z twórcą, projekcje filmowe według autorskiego wyboru reżysera oraz wystawy m.in. rysunków Andrzeja Wajdy z jego kuratorskim oprowadzaniem.

Andrzej Wajda, jeden z najwybitniejszych polskich reżyserów, współtwórca polskiej szkoły filmowej urodził się 6 marca 1926 (niespełna tydzień temu skończył 90 lat) w Suwałkach. W 1946 r. rozpoczął studia malarskie w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Po trzech latach zrezygnował z malarstwa i podjął studia w szkole w Łodzi.

Jako reżyser zadebiutował w 1954 r. filmem "Pokolenie", opowieścią o grupie młodych ludzi zaangażowanych w konspiracyjną walkę z hitlerowskim okupantem.

Międzynarodowy sukces przyniósł Wajdzie obraz "Kanał" (1956), opowieść o ostatnich godzinach życia powstańców warszawskich z kompanii, która przechodziła kanałami z Mokotowa do Śródmieścia. Kolejnym sukcesem Wajdy był "Popiół i diament" (1958) z niezapomnianą kreacją Zbigniewa Cybulskiego, uhonorowany na festiwalu w Wenecji.

Był nominowany do Oscara w kategorii "Najlepszy film nieanglojęzyczny" za filmy: "Ziemia Obiecana" (1974), "Panny z Wilka" (1979), "Człowiek z żelaza" (1981) i "Katyń" (2007). W 2000 r. Andrzej Wajda otrzymał honorowego Oscara od amerykańskiej Akademii Filmowej za osiągnięcia życia i wkład w rozwój światowej kinematografii.

Jego filmy wyróżniano także weneckim Złotym Lwem, Złotym Niedźwiedziem na Festiwalu w Berlinale i pięciokrotnie Złotą Palmą podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes.

We wrześniu 2013 r. premierę miał film opowiadający o przywódcy Solidarności "Wałęsa. Człowiek z nadziei".

Tytuł honorowego obywatela miasta Gdańska wręczony został już po raz 28. Dotychczas było 25 wyróżnień indywidualnych m.in. dla Ryszarda Kuklińskiego, Margaret Thatcher i Ronalda Regana oraz trzy zbiorowe (dla Obrońców Westerplatte, Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku oraz dla Działaczy Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża i sygnatariuszy Porozumień Sierpniowych).

Nadanie tytułu wiąże się z wręczeniem dyplomu oraz wpisem do księgi pamiątkowej na uroczystej sesji Rady Miasta. Każdy honorowy obywatel Gdańska otrzymuje krzesło gdańskie oraz prawo do bezpłatnych przejazdów środkami gminnego transportu zbiorowego.

Przewodniczący Rady Miasta, Bogdan Oleszek powiedział dziennikarzom, że zgodnie z regulaminem, dieta nieobecnych na sesji radnych zostanie potrącona o 500 zł.

W uroczystej sesji uczestniczyli m.in. Danuta Wałęsowa, posłowie Henryka Krzywonos i Adam Korol oraz b. minister kultury Małgorzata Omilanowska.