"Dominacja jednego dostawcy energii wyzwaniem dla regionu"

Dotychczasowy model rozwoju nie wykorzystuje w pełni potencjału krajów leżących między Bałtykiem, Adriatykiem i Morzem Czarnym; wyzwaniem jest dominacja jednego dostawcy surowców energetycznych - powiedział w czwartek w Dubrowniku prezydent Andrzej Duda.

Duda oraz prezydent Chorwacji Kolinda Grabar-Kitarović otworzyli forum państw Trójmorza, czyli leżących nad Adriatykiem, Bałtykiem i Morzem Czarnym: "Wzmacnianie Europy: budowanie połączeń między Północą i Południem".

Polski prezydent mówił o konieczności wzmacniania relacji w obszarach transportu, infrastruktury komunikacyjnej i energetycznej.

"Chyba nie muszę nikogo przekonywać, że kraje regionu Trójmorza to istotna część wspólnoty euroatlantyckiej. Nasze państwa chcą - i mają ku temu potencjał - tę wspólnotę wzbogacać i aktywnie działać na rzecz jej rozwoju" - powiedział prezydent.

Ocenił, że dotychczas rozwój dokonywał się przede wszystkim na osi Wschód-Zachód. Jak zauważył, pomimo niewątpliwego dorobku tego modelu, nie wykorzystuje on w pełni potencjału drzemiącego w krajach leżących między Bałtykiem, Adriatykiem i Morzem Czarnym. "Dlatego właśnie tak istotne znaczenie ma dziś wzbogacenie procesu europejskiej integracji poprzez budowę więzów i połączeń na osi Północ-Południe" - zaznaczył.

Wyzwaniem dla regionu Trójmorza, które bezpośrednio dotyka większości naszych państw, jest dominacja jednego dostawcy surowców energetycznych - powiedział Duda. "Stan ten rodzi oczywiste zagrożenia, których wszyscy jesteśmy świadomi, o których wielokrotnie już rozmawialiśmy" - zaznaczył.

Duda mówił, że można im przeciwdziałać, rozwijając połączenia energetyczne, tak aby zapewnić realną dywersyfikację dostaw energii. Podkreślił, że flagowym projektem, którego realizacja zmieni oblicze sektora energetycznego w regionie Europy Środkowej, jest korytarz gazowy Północ-Południe łączący działający już terminal LNG w Świnoujściu z terminalem na chorwackiej wyspie Krk.

Prezydent mówił, że realizacja tego przedsięwzięcia otworzyłaby możliwość szerokiego pozyskiwania skroplonego gazu z wielu perspektywicznych źródeł, m.in. Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, Stanów Zjednoczonych czy Kanady. "Po uruchomieniu obu terminali, jak również po dokończeniu budowy brakujących interkonektorów, region środkowoeuropejski stanie się atrakcyjnym rynkiem dla nowych dostawców" - mówił.

Zaznaczył, że połączenia komunikacyjne mają znaczenie dla regionu i dla rozwoju relacji gospodarczych z partnerami globalnymi, jak np. Chiny. "W tym kontekście naszym wielkim, wspólnym wyzwaniem jest realizacja korytarza transportowego Bałtyk-Adriatyk" - dodał. "Dość powiedzieć, że między Polską a Niemcami funkcjonuje kilkadziesiąt regularnych połączeń lotniczych dziennie, zaś między Polską a Chorwacją - tylko jedno bezpośrednie" - mówił. Zaznaczył, że duże znaczenie dla lepszego skomunikowania krajów obszaru Trójmorza ma realizacja projektu Via Carpathia.

Polski prezydent podkreślał, że konieczne jest zniuansowanie układu relacji pomiędzy "centrum" i wskazanymi przez nie "peryferiami". Jego istotą jest obecnie - mówił - "jednokierunkowy transfer rozwiązań politycznych, ekonomicznych i kulturowych". Duda uważa, że bardzo często abstrahuje on od narodowej wrażliwości i lokalnego kontekstu, uwarunkowanego odmienną historią i tradycjami. "Tak, chcemy jedności i integracji. Nie oznacza to jednak, że chcemy uniformizacji" - zaznaczył.

Prezydent RP zwracał uwagę na konieczność wzmacniania bliskości państw regionu przez współpracę naukową, w zakresie kultury.

Prezydent Chorwacji Kolinda Grabar-Kitarović podkreśliła, że forum państw Trójmorza ma charakter nieformalny. Zaznaczyła, że inicjatywa ma przyczynić się do zbudowania korytarzy łączących Północ z Południem. Oceniła, że dzięki niej region stanie się bardziej konkurencyjny, bezpieczniejszy i w ten sposób wzmocni Unię Europejską. Grabar-Kitarović uważa, że istotna jest budowa połączeń między gazociągami i ropociągami, a także kwestia magazynowania energii.

Polski prezydent podziękował prezydent Chorwacji za zaproszenie na forum. Poinformował, że kolejne forum państw Trójmorza odbędzie się w czerwcu 2017 r. we Wrocławiu.