Komisja wróciła do prac nad ustawą o sądach

Obywatelski projekt ustawy o okręgach sądowych wyszczególnia wszystkie istniejące obecnie sądy wraz z ich okręgami. Impulsem do jego opracowania stały się zamierzenia resortu sprawiedliwości dotyczące zniesienia niektórych sądów rejonowych. Na mocy podpisanego na początku października przez ministra Jarosłąwa Gowina rozporządzenia od 1 stycznia 2013 r. 79 najmniejszych sądów rejonowych zostanie przekształconych w wydziały zamiejscowe sąsiednich sądów.

Do Trybunału Konstytucyjnego trafiły już dwa wnioski - grupy posłów PSL i Krajowej Rady Sądownictwa - o stwierdzenie niezgodności z ustawą zasadniczą upoważnienia ministra sprawiedliwości do tworzenia i znoszenia sądów oraz ustalania ich siedzib i obszarów właściwości w drodze rozporządzenia. 

"Niestety jest już jasne, że do 31 grudnia nie zdążymy" - powiedział w środę szef komisji Ryszard Kalisz (SLD) przypominając, że komisja wystosowała dezyderat do ministra Gowina, aby przesunął w czasie wejście w życie rozporządzenia, na 1 lipca - czego minister nie zdecydował się uczynić. W środę Kalisz powtórzył ten apel do Gowina.

W środę większością głosów 14 do 10 komisja przyjęła wniosek grupy posłów z PiS, aby powrócić do rozpatrywania obywatelskiego projektu. Nie został zaś uwzględniony wniosek wiceszefa komisji Jerzego Kozdronia (PO), aby projekt zwrócić wnioskodawcom w celu wyeliminowania z niego zapisów kwestionowanych przez biuro legislacyjne. Nie uzyskał też większości wniosek posła Damiana Raczkowskiego (PO) z komisji ustawodawczej, który chciał, aby komisja poczekała kilkanaście dni na zamówione przez niego ekspertyzy prawne odpowiadające na pytanie, "czy konstytucja wymusza na ustawodawcy ustawową regulację właściwości sądów". W tej sytuacji komisja rozpoczęła w środę merytoryczną pracę nad projektem.

22 listopada komisja - na wniosek posła Raczkowskiego - przegłosowała zawieszenie prac nad obywatelskim projektem do czasu rozstrzygnięcia skargi Krajowej Rady Sądownictwa do Trybunału Konstytucyjnego na rozporządzenie ministra sprawiedliwości, na mocy którego chce on dokonać reorganizacji sądów rejonowych. Wniosek Raczkowskiego przeszedł wtedy jednym głosem: poparło go 11 członków komisji sprawiedliwości, przeciw było 10 posłów. Nikt nie wstrzymał się od głosu. Kilku posłów PiS było nieobecnych na posiedzeniu komisji.

"Tymczasem minister sprawiedliwości zamiast także zawiesić swe prace, w istocie je przyśpieszył - mimo powszechnej dezaprobaty. Zdecydował się realizować swe koncepcje, ruszyła już procedura przenoszenia sędziów ze znoszonych sądów" - mówił w środę Stanisław Piotrowicz (PiS) uzasadniając wniosek, który w efekcie uzyskał większość komisji. 

Rozpoczęto więc prace nad projektem, polegające na zgłaszaniu uwag do każdego kolejnego artykułu ustawy. Nie wiadomo ile czasu to zajmie. Komisja odrzuciła wniosek Andrzeja Jaworskiego (PiS), aby jeszcze w środę komisja doprowadziła prace do końca. Posiedzenie zakończyło się po ponad godzinnej dyskusji nad tytułem i artykułem 1. ustawy - liczącej kilkadziesiąt artykułów. Następne posiedzenie - prawdopodobnie w przyszłym tygodniu.

Obywatelski projekt ustawy opracowany został w końcu maja. Przy wsparciu m.in. PSL zebrano pod nim 150 tys. podpisów. Ustawa - według planów jej autorów - miała wejść w życie 1 stycznia 2013 r. - tym samym uniemożliwiłby przewidzianą reorganizację sądów w drodze rozporządzenia.

Poza wyszczególnieniem wszystkich sądów w projekcie przewidziano też, że minister sprawiedliwości co pięć lat miałby przedkładać Sejmowi informację o funkcjonowaniu okręgów sądowych wraz z ewentualnymi propozycjami zmian tego podziału, nie mógłby być on już jednak modyfikowany rozporządzeniem.