Mniej szkół na wsiach - to poprawi ich jakość

Mniejsza liczba szkół podstawowych na wsiach jest szansą poprawy ich oferty edukacyjnej - uznał prezydent Bronisław Komorowski. W Belwederze prezydent wziął udział w dyskusji na ten temat w ramach Forum Debaty Publicznej.

Głównym tematem dyskusji "Szanse edukacyjne na obszarach wiejskich" była poprawa jakości edukacji na wsiach i związane z tym wyrównywanie szans między uczniami z obszarów wiejskich a tymi, którzy uczą się w miastach. Była to kolejna dyskusja w ramach Forum Debaty Publicznej z cyklu "Potencjał obszarów wiejskich szansą rozwoju".

"Często się mówi, że ubywa szkół podstawowych na wsiach, ale w moim przekonaniu warto się temu przyjrzeć od strony szans, które się z tym wiążą (...). Można patrzeć na to jak na wielkie wyzwanie pod tytułem, czy można ilość zamieniać w jakość i co zrobić, aby to stało się faktem" - powiedział prezydent. Podkreślił, że mniejsza liczba szkół na wsiach jest nieuchronna, ponieważ wiąże się ze zmianami demograficznymi w Polsce, a także w większości krajów Unii Europejskiej.

Według prezydenta jednym z rozwiązań prawnych, które mogłyby poprawić jakość edukacji w małych miejscowościach, jest uspołecznienie systemu powoływania dyrektorów szkół. "Warto się nad tym zastanowić. W praktyce jest to obecnie decyzja wójta czy burmistrza. Pytanie, czy to jest najbardziej optymalne rozwiązanie" - mówił. W ocenie prezydenta, zmiana ta mogłaby iść w kierunku wyboru dyrektora w drodze konkursu, gdzie w komisji konkursowej - poza obecnością przedstawicieli wójta lub burmistrza - zasiadaliby przedstawiciele innych instytucji.

Prezydent zwrócił uwagę na istotną poprawę poziomu wykształcenia mieszkańców wsi, co zazwyczaj przekłada się na wzrost aspiracji edukacyjnych wobec dzieci lepiej wykształconych rodziców. Poruszył problem mniejszej niż w miastach liczby dzieci w wiejskich przedszkolach. Podkreślił konieczność lepszego kształcenia nauczycieli, którzy pracują na obszarach wiejskich. W ocenie prezydenta, wzorów rozwiązań polskich problemów edukacyjnych można szukać poza granicami Polski. "Trzeba już patrzeć jak inni, czy lepiej, czy gorzej, potrafią sobie z tym radzić" - dodał.

W spotkaniu w Belwederze uczestniczyli prezydenccy ministrowie i doradcy, przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej, Związku Nauczycielstwa Polskiego, Federacji Inicjatyw Oświatowych, Związku Gmin Wiejskich RP, eksperci ze świata nauki.

Podczas Forum prezydent otrzymał z rąk dyrektora Instytutu Badań Edukacyjnych Michała Federowicza "Raport o stanie edukacji 2010 - Społeczeństwo w drodze do wiedzy", który na początku czerwca zaprezentowano na pierwszym Kongresie Polskiej Edukacji w Warszawie. Raport stwierdza m.in., że dzieci z obszarów wiejskich mają mniejsze szanse edukacyjne i są w większym stopniu zagrożone wykluczeniem społecznym.

Według ekspertów IBE, obszary wiejskie charakteryzują się niższym poziomem wykształcenia ludności, niższym poziomem dochodów, gorszymi warunkami życia i utrudnionymi możliwościami zaspokajania potrzeb. Od tej reguły są wyjątki - na obszarach wiejskich występują też bogate gminy wiejskie, których standard życia nie odbiega od standardu w miastach.

"W ostatnim czasie zauważamy jednak poprawę tej sytuacji. Okazuje się, że aspiracje edukacyjne ludności wiejskiej nie ustępują aspiracjom mieszkańców miast" - powiedział PAP Federowicz. W jego ocenie wiąże się to ze wzrostem osób z wyższym wykształceniem, którzy mieszkają na wsiach - z 216 tys. w 1995 r. do 852 tys. w 2009 r.

Gorszy dostęp do edukacji na obszarach wiejskich jest widoczny np. na etapie wychowania przedszkolnego. Raport stwierdza, że mimo wzrostu upowszechnienia wychowania przedszkolnego dysproporcje między miastem i wsią zmniejszają się powoli: odsetek dzieci miejskich uczęszczających do przedszkola był w 2005 r. trzykrotnie wyższy w mieście niż na wsi; w 2008 r. - 2,5-krotnie wyższy. Z kolei między 2008 a 2009 r. różnicę tę udało się zmniejszyć w większym stopniu - głównie dzięki objęciu edukacją przedszkolną większej liczby pięciolatków. Odsetek dzieci w wieku 3-5 lat uczęszczających do przedszkola był dwukrotnie większy w mieście niż na wsi.

Forum Debaty Publicznej jest formą konsultacji społecznych prezydenta Bronisława Komorowskiego. Zadaniem forum jest wypracowanie propozycji zmian legislacyjnych w istotnych dla kraju kwestiach, które mają doprowadzić do modernizacji Polski.

Forum tworzy siedem dziedzin: "Solidarne społeczeństwo, bezpieczna rodzina", "Społeczeństwo obywatelskie - kapitał społeczny", "Samorząd terytorialny dla Polski", "Sprawne i służebne państwo", "Gospodarka konkurencyjnej Polski", "Potencjał obszarów wiejskich szansą rozwoju", "Twórczość, dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze bogactwem Polski". Obrady Forum są transmitowane on-line na stronie www.prezydent.pl.