Zachować równowagę jest najtrudniej. Ale właściwie dlaczego nie spróbować?
Któż bowiem nie chciałby pogodzić życia z pracą, bycia rodzicem z byciem parą, trwania przy kimś z dawaniem mu przestrzeni, wspierania z pozostawianiem inicjatywy, bliskości z dystansem, codziennych trosk z życiem duchowym? O tak, równowaga w życiu wydaje się kluczem do rozwiązania wszystkich problemów.
Równowaga w życiu
Słuszna droga idzie po linie, która nie jest rozpięta wysoko, ale tuż nad ziemią. Ludzie, zdaje się, więcej się o nią potykają, niż po niej chodzą.
Franz Kafka
Lina nie sprawdza twoich umiejętności utrzymywania równowagi na najwęższym podłożu z możliwych, jej rolą jest raczej ci udowodnić, że jeśli chcesz dojść do celu zbyt pewnie, przewrócisz się na prostej drodze. Życie to zadanie dla akrobatów i nikt nie wie z całą pewnością, jakiej wiedzy wymaga sprostanie tej sztuce.
Peter Sloterdijk, filozof
Wszyscy chcielibyśmy zachowywać życiowy balans. Słowo "balans" zawiera w sobie wiele pozytywów: równowagę, umiejętność wyboru złotego środka, harmonię. O balansie mówimy też, kiedy potrafimy znaleźć właściwe proporcje między życiem a pracą; powstało w związku z tym pojęcie work-life-balans. Balans bywa definiowany jako "równowaga między dwoma biegunami". Oznacza to stan wewnętrznego spokoju i zadowolenia człowieka.
To chyba zbyt piękne, zbyt idealne, by mogło być prawdziwe. W realnym życiu balans doskonały nie istnieje. To jak z wagą i jej dwiema szalami. Rzadko się zdarza, żeby obie były obciążone jednakowo - najczęściej nieustannie zmieniają wobec siebie położenie i skutek jest taki, że przeważa raz jedna, raz druga. Niezmiernie rzadko zdarzają się wadze momenty "nieporuszenia", równowagi doskonałej, kiedy to, co znajduje się na jednej szali, dokładnie równoważy ciężar drugiej. Balans w życiu zawsze oznacza "równowagę w przybliżeniu", nigdy nie oznacza równowagi idealnej.
To właśnie chcemy podkreślić od pierwszych słów tej książki: wyobrażenia balansu nie należy idealizować. O wiele ważniejsza od stanu statycznej równowagi jest dynamiczna gra sił - raz mniejsze, raz większe wychylenie jednej z szal. Obie szale zawsze pozostają we wzajemnej zależności. Mówimy wtedy o dążeniu do równowagi. Czasem jednak bywa ona poważnie zachwiana. Jesteśmy w ciągłym ruchu; ruch to sens, bo ruch i elastyczność stwarzają przestrzeń gry. Kiedy przeciwności dynamicznie zmieniają wzajemne położenie, powstaje przestrzeń działania, decyzji, życia. Umożliwia ona zmienność proporcji składających się na balans. Życie w takiej przestrzeni ma swoją dynamikę i żywotność i jest odczuwane jako sensowne.
Można się zgodzić na to, że mamy prawo do niedoskonałości, nie mamy jednak prawa do trywialności.
Peter Sloterdijk, filozof
Czasami różne sytuacje życiowe, przed którymi zostajemy postawieni, albo nasze własne cechy charakteru przekreślają plany, nie pozwalają na osiągnięcie życiowej równowagi - stwarzają ograniczenia, które bardzo zawężają nasze pole manewru.
Kiedy na przykład dziecko potrzebuje szczególnej troski i uwagi, ponieważ długo choruje lub ma problemy innego rodzaju, wtedy często odbywa się to kosztem zaniedbania więzi małżeńskiej. Równowaga między potrzebami dziecka a potrzebami małżonków zostaje na pewien czas zakłócona. Małżonkowie mogą nawet nie odczuwać negatywnych skutków tego stanu rzeczy, lecz co się stanie, jeśli sytuacja będzie się przedłużała?
Inny przykład: załóżmy, że ktoś wyniósł z domu rodzinnego przekonanie, iż musi sobie stawiać wysokie wymagania, a ponieważ w tej postawie ćwiczono go od dziecka, nie nauczył się "odpuszczać", nie umie się dystansować, relaksować. Jak ktoś taki będzie mógł osiągać w dorosłym życiu równowagę między intensywną pracą a odpoczynkiem? Jest wiele sytuacji i cech indywidualnych, które utrudniają albo wręcz uniemożliwiają osiągnięcie równowagi.
Nasze rozumienie tego problemu się pogłębi, gdy uświadomimy sobie, że na ogólną życiową równowagę składa się wiele czynników. Życie człowieka rozgrywa się na wielu poziomach. W obrębie każdego z nich funkcjonujemy między różnymi biegunami. Uświadomienie sobie tego przynosi ulgę. Jeśli równowaga na jednym z tych poziomów bywa naruszona, może to zniwelować równowaga zachowana na innym poziomie. W psychologii mówi się
0 tak zwanym efekcie synergii, który polega na tym, że równowaga w jednej dziedzinie życia stymuluje równowagę w innej dziedzinie i pozytywnie na nią oddziałuje. Na przykład stres w pracy może - częściowo przynajmniej - być rekompensowany umiejętnym wykorzystywaniem czasu wolnego; trudności z dziećmi przeżywa się łatwiej dzięki dobrej relacji ze współmałżonkiem, a sukces w pracy może się pozytywnie przełożyć na relacje w domu.
Dzisiejsze życie jest skomplikowane przez swoją wielo-płaszczyznowość. Wymaga od człowieka równoczesnego podejmowania rozmaitych decyzji i reagowania. Naszemu życiu często brakuje jasności i spójności, choć wielu by ich pragnęło. Człowiek jest rozrywany w różne strony czasem traci z oczu to, co jest najważniejsze i co nadaje życiu kierunek i cel. Mimo wszystko prawdą jest, że dążenie do uzyskania równowagi w wielu obszarach zwiększa ogólne możliwości manewru. Szczęście człowieka nie jest uzależnione od sukcesu w jednej dziedzinie - ewentualne niepowodzenie w jednym zakresie może zostać zrekompensowane aktywnością i sukcesem w innym.
Starając się o równowagę w różnych sferach życia, powinniśmy się zająć najpierw tym, z czym sobie radzimy. Dlaczego zmagać się tylko ze sprawami, które są dla nas trudne, a nie skoncentrować się na tym, w czym mamy szansę na sukces? Taki sukces może nas zachęcić do rozwiązywania problemów trudnych. W ten sposób utrzymamy w życiu właściwy balans, wykazując się jeszcze przy tym dynamiką wewnętrzną.
Zainteresował Cię ten temat, szukasz pomysłu na własne życie? Sięgnij po książkę
Skomentuj artykuł