Aelred (Aelret, Elret)

Jest to anglosaska forma dwuczłonowego imienia germańskiego Adalrat, Adalrad, złożonego z elementów: adal- / edel- / etel- / ael- / el- 'szlachetny, wspaniały, jaśniejący' i -rad / -rat / -ret 'rada'. Zatem Aelred / Aelret to 'mąż szlachetny w radzie'.

W Polsce nie używane. Znane jest historykom z dziejów Anglii.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Aelredus, Aelretus, Elredus, Elretus, ang. Aelret, Ethelret, Elret, niem. Edelret, Elred, Elret.

Aelred z Rievaulx. Urodził się około r. 1100 w Hexham, gdzie też rozpoczął naukę. Kontynuował ją w Durham. Wstąpił potem do służby na dwór Dawida I Świętego, króla Szkocji (1124-1153). W r. 1134 został w Rievaulx cystersem. W kilka lat później jeździł do Rzymu w sprawie sporu o biskupstwo Yorku. Jest potem mistrzem nowicjuszy i pisze Speculum caritatis. W r. 1143 zajmuje się zakładaniem opactwa w Revensby pod Lincolnem. W cztery lata później wybierają go na opata w Rievaulx. Mnisza społeczność rozrasta się wówczas potężnie. Sam tworzy nowe dziełka: De oneribus, De spirituali amicitia, De institutione inclusarum, De anima oraz kilka utworów hagiograficznych (BHL 2423, 3747 oraz 6239). Korespondował też z wieloma wybitnymi mężami swego czasu. Umiera 12 stycznia 1167 r. Jeszcze za życia uznano go za drugiego Bernarda: Bernardo prope par Aelredus... Potem ceniono go raczej jako teologa i pisarza ascetycznego. Rozgłosu nabrał w naszych czasach jego dialog De amicitia, wzorowany na Cyceronie.

Wczesne życiorysy w BHL 2644 ar - 2645. Obszerniej, razem z wykazem dzieł i ich spuścizną rękopiśmienną, A. Hoste, Bibliotheca Aelrediana, Steenbrugis, 1962 (=Instrumenta Patristica, 2). Nowsze rozprawy o Aelredzie w LM 1 (1977), 181 n. Dobra synteza nauki w DSp 1 (1937), 225-234. Krytyczne wyd. dzieł rozpoczęto w serii CC Cont. mediaev. 1 (1971). Sermones I-XLVI wydano w tej samej serii jako t. 2A w r. 1989.