Agapa (Agape)

Imię żeńskie w Polsce nie używane. Wywodzi się od chrześcijan mówiących po grecku, gdzie wyraz pospolity agáp- oznaczał miłość (= łac. caritas). Wyraz ten, częsty w Biblii, a zwłaszcza w listach św. Pawła, z biegiem czasu stał się określeniem wspólnie spożywanych posiłków połączonych z modlitwą (stąd agapy).

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Agapa, gr. Agáp-.

Święte tego imienia występują w martyrologiach kilkakrotnie. Większość z nich mogłaby jednak interesować dziś jedynie specjalistów. Wzmianki w martyrologiach są bowiem zniekształceniami lub powtórzeniami, które często wkradały się do starożytnych rękopisów. Na naszą uwagę zasługuje tedy wyłącznie postać autentyczna, a mianowicie

Agape oraz jej siostry Chionia i Irena, męczennice z Tesaloniki, które poniosły śmierć na stosie 1 kwietnia 294 r., a więc w czasie prześladowania Dioklecjana (284-305). Opowiadają o tym greckie akta męczeństwa, które zawierają protokoły trzech procesów sądowych, prowadzonych przez sędziego Dulcycjusza. Istnieje także Passio łacińska, ale tę krytyka odrzuca; niemniej ona właśnie była źródłem inspiracji dla ikonografii oraz twórczości literackiej. Gdy o tę ostatnią chodzi, należy wymienić przede wszystkim dramat Dulcitius, benedyktyńskiej mniszki Hroswithy (X w.), oraz utwór rodzimy Sędzia bez rozsądku Franciszki Urszuli Radziwiłłowej (- 1753).