Burchard

Imię pochodzenia germańskiego, złożone z elementów: burg- 'zamek warowny, kasztel, twierdza' i -hard / -hart 'mocny, silny, trwały'. Może występować w formach: Burgard, Burckhard, Burkhart, Burkhardt. Imię to jako nazwisko nosił słynny szwajcarski historyk kultury i sztuki Jakob Burckhardt (1818-1897), autor m.in. dzieła Die Kultur der Renaissance in Italien, którego polski przekład ukazał się już w r. 1905.

W Polsce notowane od w. XIV w formach: Burkart, Borkat, Burkat, Burhard.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Burchardus, niem. Burkhard.

Pośród wielu Burchardów, wybitnych średniowiecznych mężów Kościoła, co najmniej ośmiu doczekało się czci, świadczonej świętym. Rzecz to jasna, była ta cześć zróżnicowana, nieraz tylko lokalna. Nie o wszystkich możemy tu mówić. Kilka słów poświęcimy tedy dwom, którzy niewątpliwie byli najbardziej znanymi.

Burchard, biskup Würzburga. Był, jak jego mistrz, Anglosasem. Około r. 735 wszedł w poczet najbliższych współpracowników św. Bonifacego. Wydaje się, że przez dłuższy czas przebywał w heskim Fritzlarze. Gdy w latach 738-739 Bonifacy, wróciwszy z Rzymu, przystąpił do ustanawiania biskupstw w Bawarii, Burcharda wyznaczył na nowo utworzoną stolicę we Würzburgu. Sakry udzielił mu w r. 741. W roku następnym Burchard uczestniczył w tzw. Concilium Germanicum, a w r. 743 w ogólnofrankońskim synodzie w Estiennes. Jego uchwały przekazywał potem papieżowi Zachariaszowi, który też w odpowiedzi skierował list do Bonifacego. Potem po raz wtóry posłował do Rzymu, tym razem z mandatu Pepina Małego, który pragnął od papieża uzyskać zgodę na zmianę dynastii. Na siedzibę kapituły ufundował klasztor Św. Andrzeja, natomiast w r. 752 dokonał podniesienia relikwii św. Kiliana. Zmarł w r. 754, zapewne w dniu 2 lutego. Mimo to wspomnienie obchodzono w dniu 14 października. Rzekomy grób świętego w Berceto pod Parmą jest tworem legendy.

Burchard, biskup Wormacji. Urodził się około r. 965 w rodzinie heskich grafów. Kształcił się w Koblencji, a zapewne także gdzie indziej. Arcybiskup Willigis z Moguncji wprowadził go w poczet kleru, a potem uczynił suae camerae magistrum et civitatis primatem. Około r. 995 stał się duchownym dworu, podobnie jak jego brat Franko, którego potem wyniesiono na stolicę w Wormacji. Ten ostatni wcześnie zmarł, a wtedy na życzenie Ottona III na tę samą stolicę powołano Burcharda. Sakrę w Heiligenstadcie otrzymał wtedy, gdy cesarz wracał z Gniezna. Wziął potem udział w wyprawie Ottona III do Italii (1001-1002). Uczestniczył też w podobnej wyprawie jego następcy (1013-1014). Był czynny na wielu synodach. W r. 1002 razem w Willigisem nakłaniał do wyboru na króla księcia Bawarii, Henryka. Wiele zdziałał dla miasta, a po uciążliwych pertraktacjach uzyskał dla niego dobra za pewne ustępstwa. Wybudował nową katedrę, poświęconą w obecności Henryka II w r. 1018. Zasłużył się również innymi fundacjami, a w zreformowanym klasztorze żeńskim, nazywanym Marienmünster, osadził jako ksienię swą siostrę Matyldę. Duszpasterstwo w mieście rozdzielił na cztery parafie. Potem jeszcze poparł Konrada w jego staraniach o koronę (1024). Zmarł wkrótce po przyjęciu króla w Wormacji, 20 sierpnia 1025 r. Jego Żywot (BHL 1486) sporządził prawdopodobnie rektor miejscowej szkoły katedralnej Ebbo. Po sobie pozostawił przede wszystkim dzieło jurydyczne o sporym znaczeniu. Razem z innymi - prepozytem Brunichem, Walterem ze Spiry, Sigebertem z Gembloux, Olbertem z Lobbes (Gembloux) itd. - stworzył mianowicie olbrzymią kolekcję, rozdzieloną na dwadzieścia ksiąg, a nazywaną Decretum Collectarium lub Brocardus. Korzystał z dawnych zbiorów (Reginalda z Prüm, Collectio Anselmo dicata, itd.), także z falsyfikatów, ale do rozwoju prawodawstwa dał wkład wielki. Wpłynął zarazem na takich kanonistów, jak Iwo z Chartres czy redaktorzy Corpus Iuris Canonici. Księga 19. była właściwie poenitentiale, natomiast ostatnia zawierała uzasadnienia ogólne, teologiczne. Zredagował ponadto Leges et statuta familiae S. Petri Wormatiensis na użytek swych domowników i wasali. W historii prawodawstwa stał się postacią nie do pominięcia.