Eligiusz

Imię pochodzenia łacińskiego, utworzone od czasownika eligo, elegi, electum 'wybrać'. Eligiusz (Eligius) to 'wybrany'. Znaczenie tego imienia łączy się prawdopodobnie z ewangelicznym wielu wezwanych, mało wybranych. Ale to tylko przypuszczenie. Mogłoby imię to odpowiadać greckiemu imieniu Klet (Kl-tós) 'wybrany, wezwany'.

Imię w Polsce pojawia się sporadycznie (częściej w zakonach, gdzie też występuje wiele innych imion łacińskich).

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Eligius, ang. Eligius, Eloy, Loye, Loo, fr. Eloi, Alar, Aloy, Aloi, Elouis, niem. Eligius, Loyen, Loy.

Zaledwie dwóch świętych nosiło to imię. Wspominany 15 stycznia Eligiusz z Leryny jest mało znany. Postacią natomiast historycznie dobrze rozpoznaną i ongiś bardzo czczoną jest

Eligiusz, biskup Noyon-Tournai. Urodził się około r. 588 w Chaptelat w rodzinie chrześcijańskiej pochodzenia akwitańskiego lub galloromańskiego. Wysłany do pobliskiego Limoges, zaczął tam w warsztacie menniczym słynnego Abbona uczyć się rzemiosła. Powędrował potem do Paryża i zaciągnął się do służby u podskarbiego królewskiego Bobona. Ten ostatni wprowadził go na dwór Chlotara II i polecił swemu panu. Trudno tu oddzielić fakty od anegdot i legend, to jednak pewne, że na zamówienie króla wykonywał potem prace złotnicze. Zajmował się też nadal pracą w mennicy. W związku z tym jakiś czas przebywał w Marsylii, potem wrócił do Paryża. Wiadomo ponadto, że z czasem zdobył sobie na dworze duże poważanie i wciągnięty został do jego polityki. Był nie tylko doradcą króla, ale także jego przedstawicielem, posłującym w rozmaitych sprawach. Podobnie rzeczy miały się za Dagoberta. Dopiero śmierć tego ostatniego stała się wyraźnym przełomem w życiu Eligiusza. Razem ze swoim przyjacielem Audeonem (Ouen) stał się teraz z dworzanina duchownym i w r. 641 przyjął sakrę biskupią. Objął wówczas rządy w Noyon, ale jego jurysdykcja rozciągała się także na Tournai, podczas gdy przyjaciel zasiadł na stolicy w Rouen. Jako biskup prowadził działalność ewangelizacyjną zapuszczając się aż do Fryzów, ale znaczniejszych rezultatów nie osiągnął: nie znał języka, a przybywając ze stron, skąd dokonywano podbojów, był dla ewangelizowanych człowiekiem podejrzanym. Większymi osiągnięciami zaznaczyła się jego działalność w rozszerzaniu życia zakonnego. Już przed biskupstwem ufundował dwa klasztory: w Solignac i w samym Paryżu. Zbudował dla zakonnic klasztor w Noyon i założył tam opactwo, co uczynił także w Tournai i w St.- Quentin. Przypisywano mu autorstwo mów. Te jednak, które się zachowały pod jego imieniem, nie są autentyczne. Zmarł 1 grudnia 660 r. Jakkolwiek biografia Eligiusza sporządzona przez jego przyjaciela nie zachowała się w oryginalnej formie, autentyczne źródła do poznania jego życia i działalności są stosunkowo liczne. Cześć świętego potoczyła się szerokim nurtem. Przez wieki za patrona uważali go złotnicy i wszyscy pracujący w metalu. Poprzez kowali patronat ten przeszedł na woźniców, handlarzy końmi itp. Jeszcze dziś niektórzy rzemieślnicy na Zachodzie w dniu 1 grudnia wstrzymują się od pracy. Wzywano także Eligiusza przy pożarach. Rychło stał się jednym z najpopularniejszych świętych dawnej Galii. Ale kult ten przekroczył także jej granice. O czci Eligiusza w Polsce świadczą dość liczne pomniki staropolskiej literatury kaznodziejskiej i hagiograficznej.