Hilaria

Imię pochodzenia grecko-łacińskiego, żeński odpowiednik imienia męskiego HILARY.

W Polsce występuje dość rzadko w czasach nowszych (od XVIII w.).

Odpowiedniki obcojęz.: łac., fr., niem. Hilaria, ros., ukr. Iłaria, wł. Ilaria.

Historycy starożytności chrześcijańskiej wyliczają pięć postaci, które nosiły to imię i otaczane były czcią wiernych. Ale cztery znajdują się w grupach innych męczenników, a trzy ledwo się z nich wychylają; piąta natomiast jest postacią literacką, heroiną budującego opowiadania. Mimo to z uwagi na rozgłos i rozległość kultu przedstawimy tu dwie sylwetki.

Hilaria, męczennica z Augsburga. Pojawiła się na fali czci oddawanej w tym mieście św. Afrze, męczennicy. W Passio, skomponowanej bardzo późno, znalazło się opowiadanie o tym, że św. Narcyz ochrzcił nie tylko Afrę, ale także jej matkę, Hilarię, oraz trzy inne niewiasty, które poszły za przykładem sławnej męczennicy. Ten sam interpolator dodał, że przychwycono je, gdy modliły się u grobu św. Afry. Spalono je żywcem. Florus dla swego martyrologium zredagował wspomnienie wedle tego właśnie opowiadania, ale umieścił je pod dniem 13 sierpnia, pod którym w Martyrologium Hieronimiańskim widniała Hilaria, męczennica rzymska, i inni. Za Florusem poszło Martyrologium Rzymskie. W Augsburgu Hilarię czczono oddzielnie od czasów biskupa Eginona (1109-1122).

Hilaria, cesarzówna. Wedle legendy miała być córką cesarza Zenona (474-491). Między trzynastym a dwudziestym drugim rokiem życia uciekła rzekomo z ojcowskiego dworu i przebrana za chłopca została mnichem na pustyni w Nitrii. Potem jednak ujawniła się rodzicom, ale mimo to, nie rozpoznana przez innych, przez dwanaście lat żyła jeszcze wśród mnichów. Sądzą niektórzy, że ta budująca historia, zredagowana przez jakiegoś koptyjskiego mnicha i podejmująca znany wędrowny motyw, była w jakiejś mierze odwzorowaniem staroegipskiego opowiadania o księżniczce Bent Resz. Koptyjski oryginał legendy uległ przeróbkom w językach syryjskim i arabskim. Na Wschodzie Hilarię wpisano do niektórych martyrologiów, np. pod dniem 13 stycznia, 27 listopada itd.