Hilarion

To imię pochodzenia grecko-łacińskiego, genetycznie spieszczenie imienia Hilarós (łac. Hilarus) 'wesoły, pogodny, radosny'.

W Polsce rzadko występujące. Częściej można je spotkać na ziemiach wschodnich, gdzie jest używane przez wiernych Kościoła wschodniego w formie Iłarion.

Odpowiedniki obcojęz.: łac., gr. Hilárion, niem. Hilarion, ros., ukr. Iłarion.

Można się doliczyć siedmiu świętych, którzy nosili to imię: męczenników, anachoretów, biskupów. Tutaj o dwóch, którzy uchodzić mogą za najsławniejszych:

Hilarion z Gazy. Około r. 391 św. Hieronim napisał jego Vita, którą streszczamy. Hilarion pochodził z Palestyny. Tęskniąc za życiem doskonalszym, udał się do Egiptu, do św. Antoniego pustelnika. Około r. 307 sam w okolicach Gazy zainicjował życie zakonne. Pozyskał wielu adeptów, w tym tak sławnych jak Hezychiusz. Wielu też miał naśladowców. Zmarł na Cyprze około r. 371. Nie mamy powodu powątpiewać w historyczne podstawy takiego biogramu, zwłaszcza że autor czyni aluzję do jakiegoś listu św. Epifaniusza o Hilarionie. Nie należy jednak zapominać, że pod piórem Hieronima żywot ubarwiony został elementami legendarnymi. Niezależnie od Hieronima o Hilarionie pisał potem historyk Sozomenos. W synaksariach greckich i w Martyrologium Rzymskim widnieje pod dniem 21 października.

Hilarion Gruzin. Urodził się w r. 822 w Kachetii (w gruzińskiej prowincji, graniczącej z Dagestanem i Azerbejdżanem). Już w r. 837 przebywał wśród mnichów w Garedży. W dziewięć lat później był w Ziemi Świętej. Działał następnie przy zakładaniu nowych klasztorów w ojczyźnie. Przez pięć lat przebywał też w klasztorze na górze Olimp w Bitynii. Przed r. 867 był także w Konstantynopolu, a potem dwa lata spędził w Rzymie. Zmarł 19 listopada 875 r. w Tessalonikach. Jego pochwałę, opartą na relacjach uczniów, napisał Bazyli Protasekretis. Przerabiano ją później w Bizancjum. Zapewne niezależnie od niej powstała także Vita w języku gruzińskim.

Vita po gruzińsku w: S. Qubaneiszwili, Jveli k'art'uli literaturis k'restomat'ia 1, Tyflis 1946. Tłum. łacińskie w An. Boll. 32 (1913), 243-269. O ekonomionie Bazylego: H.-G. Beck, 559. Inne w LThK 5 (1960), 335.