Ifigenia

Imię to dobrze znamy z greckiej literatury antycznej. W mitologii greckiej imię Iphigéneia nosiła córka Agamemnona i Klitajmestry. Została ona ofiarowana bogom za pomyślność wojny trojańskiej. W ostatnim momencie bogini Artemida uchroniła jej życie i przeniosła ją z Aulidy w Beocji do Taurydy na Krymie, gdzie po latach odnalazł ją Orestes. Z gramatycznego punktu widzenia jest to imię dwuczłonowe: Iphi- + -geneia 'urodzona z mocy (królewskiej lub boskiej)' albo 'dobrze urodzona'.

Ifigenia była bohaterką tragedii Ajschylosa, Sofoklesa i Eurypidesa, a w czasach nowożytnych Racine'a i Goethego oraz oper Glucka, Cherubiniego, Jomellego i Scarlattiego.

Imię to nie ma w Polsce tradycji.

Odpowiedniki obcojęz.: łac., ang. Iphigenia, fr. Iphigénie, niem. Iphigenie, Iphigenia, ros. Ifigenija, wł. Ifigenia.

Święta, która jako jedyna pojawia się pod tym imieniem w Martyrologium Rzymskim, okazuje się postacią z apokryfu. Fascynowała ongiś wielu i dlatego pominąć jej tu nie możemy. Kilka słów poświęcimy ponadto błogosławionej, która była jedną z męczennic rewolucji francuskiej.

Ifigenia, królewna etiopska. Wedle opowieści, zawartej w drugim rozdziale łacińskiej Passio s. Matthaei apostoli, była córką króla Etiopii Eglippusa. Gdy ten ostatni nawrócił się razem z całą rodziną, przyjęła z rąk apostoła nie tylko chrzest, ale także welon dziewic poświęconych Bogu. Potem stanęła na czele ponad dwustu dziewic, a tak stała się przełożoną pierwszego etiopskiego klasztoru żeńskiego. Po Eglippusie na tron wstąpił Irtak. Nowy król zażądał dla siebie ręki Ifigenii, a gdy apostoł wygłosił doń mowę, potępiającą takie zamiary, rozgniewany, wydał nań wyrok śmierci. Wcześniej jeszcze apostoł dokonał uroczystej konsekracji dziewic poświęconych Bogu; w niejednym przypomina ona ceremonię z pontyfikału nazywanego Romano-germanicum. W opowieści - rzecz to zrozumiała - nie ma nic historycznego, niemniej w imieniu króla Eglippusa krytyka hagiograficzna dopatruje się zniekształcenia imienia Aglebula, znanego z listy władców Aksum. Łaciński apokryf miał zapewne swój rodowód orientalny lub bizantyński, mimo to nie odnajdujemy Ifigenii pośród plejady świętych wspominanych w synaksariach. Na Zachodzie pierwszym, który ją wpisał do swego Catalogus Sanctorum, był Piotr de'Natalibus (XIV w.). Stamtąd to do swego martyrologium Ifigenię przejął Baroniusz.

Ifigenia od św. Mateusza. Urodziła się 23 września 1761 r. w Bollene. Nazywała się właściwie Maria-Zuzanna de Gaillard de Lavald-ne, bo imię Ifigenia, pod którym przeszła do historii, przyjęła dopiero, gdy w rodzinnym mieście wstąpiła do sióstr sakramentek. Tam zastała ją rewolucja. Na mocy jej rozporządzeń w październiku 1792 r. miała opuścić klasztor i udać się dokądkolwiek. Przyłączyła się wówczas do licznej grupy tych, które oświadczyły, że tylko przemoc mogłaby je zmusić do opuszczenia stanu zakonnego. Zgodnie z tą decyzją wynajęły w miasteczku dom i nadal wiodły życie wspólne. Ale wkrótce potem tzw. Konwent postawił je przed dylematem: złożyć lub nie złożyć przedkładaną im przysięgę. Południowa Francja pojmowała ją powszechnie jako akt antyreligijny. Zakonnice odmówiły więc bez wahania. W kwietniu 1794 r. zostały aresztowane, w miesiąc zaś później przeniesione do więzienia w Orange. Tam w ciągu lipca tegoż roku kolejno wstępowały na szafot. Na śmierć kroczyły z pogodą, niejednokrotnie także z oznakami radości. Ifigenia zginęła pod gilotyną w dniu 7. wspomnianego miesiąca. W rok później rewolucja zmiotła także członków trybunału, który skazywał na śmierć niewinne zakonnice. Męczennice z Orange, sakramentki i urszulanki, razem 32 zakonnice, beatyfikował w r. 1925 Pius XI.