Iwo

Imię Iwo (franc. Yve; forma zależna - biernik Yvon) jest prawdopodobnie pochodzenia frankońskiego (por. swn. iwa 'cis'). Bretońskie Ivo może pochodzić od spokrewnionej z germańską formy celtyckiej ivos (skąd fr. if 'cis'), ale może również być przejęte od imienia św. Iwona.

Imię to było znane w Polsce średniowiecznej. Nosił je biskup krakowski Iwo Odrowąż. W krajach słowiańskich jest ono obecnie znane jako imię pisarza jugosłowiańskiego Andricia (+ 1975), autora m.in. Pragnienia i Mostu na Drinie. Formą żeńską imienia jest Iwona.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Ivo, ang. Yves, fr. Yve, Yves, hiszp. Ivo, niem. Iwo, ros. Iwo, wł. Ivo.

Święci, którzy nosili to imię, nie są liczni. Bibiotheca Sanctorum wymienia zaledwie trzech. Przedstawimy tu dwóch, związanych w pewnej mierze z historią Kościoła i kultury polskiej.

Iwo z Chartres. Urodził się prawdopodobnie około r. 1040 w okolicach Beauvais, tam też pobierał pierwsze nauki. Studiował następnie w Paryżu sztuki wyzwolone i filozofię. Największy wpływ na jego intelektualną formację wywarł jednak pobyt w normandzkim opactwie benedyktyńskim Le Bec, gdzie za mistrza miał Lanfranka, a za współucznia Anzelma, późniejszych arcybiskupów Canterbury. Po ukończeniu studiów otrzymał kanonię w Nesles (Pikardia). Około r. 1078 powołano go na prepozyturę u kanoników regularnych św. Augustyna w Beauvais. Jego rządy przyniosły temu ośrodkowi świeżej daty znaczny rozwój intelektualny oraz wzrost prestiżu. W r. 1090 wybrano Iwona na stolicę biskupią w Chartres, gdzie właśnie złożono z urzędu niegodnego, obarczonego symonią poprzednika. Sakrę otrzymał z rąk Urbana II w Kapui, dokąd udał się, żeby uzyskać poparcie. Cieszył się nim przez cały okres rządów, wypełniony uciążliwym sporem z królem Filipem I, który zawarł nielegalne małżeństwo. Wiele miesięcy spędził Iwo w więzieniu. W końcu jednak w r. 1104 zwyciężył: z króla i jego nielegalnej żony, którzy uroczyście obiecali się rozejść, zdjęto ekskomunikę. Rządy biskupie sprawował teraz Iwo w warunkach spokojniejszych, ale czas wypełniał pracą nad reformą i walką w sprawie inwestytury. Na początku 1107 r. przyjmował w Chartres Paschazego II, ale jednak w zwołanym przezeń synodzie w Troyes udziału już nie wziął. Wyczerpany intensywną pracą i nieustannymi walkami zmarł 23 grudnia 1116 roku. Pozostawił po sobie bogatą i cenną spuściznę literacką. Składały się na nią: obfita korespondencja, z której poznać możemy nie tylko wszechstronne, jak na owe czasy, wykształcenie Iwona oraz jego prostolinijność i pełne zdecydowania usposobienie, ale także wiele realiów doktrynalnych, obyczajowych i politycznych epoki; kilka homilii i mniejsze dziełka teologiczne; przede wszystkim zaś spore zbiory prawa kościelnego (Tripartita, Decretum i Panormia), które sprawiły, że Iwo uchodzi za jednego z najwybitniejszych prawników w Kościele przed Dekretami Gracjana. O zasięgu wpływu, jakie te zbiory wywierały na średniowieczne prawodawstwo i praktykę kościelną, świadczą m.in. przepisywane w Polsce egzemplarze Tripartity, zachowane w bibliotekach kapitulnych Gniezna i Krakowa. Ta prawnicza renoma Iwona była zresztą tak duża, iż przysłoniła niemal sławę jego świętości. Tymczasem w Chartres od samego początku pamięć jego otaczano czcią. Pośrednio aprobował ten kult w r. 1570 Pius V, który wyznaczył Iwona na patrona Kongregacji Kanoników Regularnych Laterańskich. Święto obchodzono u nich 20 maja.

Iwo z Bretanii (Hélory, z Kermartin, z Tréguier). Urodził się 17 października 1253 niedaleko Tréguier w Bretanii. W Paryżu studiował teologię, a ponadto przeszedł kurs prawa kościelnego w Orleanie. Otrzymawszy takie wykształcenie, objął urząd oficjała w Rennes i Tréguier. Około r. 1284 przyjął święcenia kapłańskie, po czym sprawował urząd proboszcza w Trédres i Louannec. Około r. 1297/98 z tego stanowiska usunął się do ojcowskiej posiadłości w Kermartin, gdzie prowadził życie niezwykle umartwione, oddając się zarazem cały posłudze ubogich. Zasłynął szczególnie jako ich obrońca przed sądami duchownymi i świeckimi. Zmarł 19 maja 1303. Czterdzieści cztery lata później Klemens VI ogłosił go świętym. Jego kult, rozpoczęty tuż po śmierci, rozprzestrzenił się teraz szybko, o czym świadczy m.in. zachowana w źródłach wzmianka o pielgrzymce do Tréguier pewnego kanonika wrocławskiego (1372), który wracając przywiózł relikwie świętego. Cześć Iwona wzmogły z czasem patronaty: Bretanii, uniwersytetu w Nantes, przede wszystkim zaś prawników, zwłaszcza adwokatów. Ten ostatni patronat przetrwał wieki. W związku z nim w XIX stuleciu we Francji, Belgii, Włoszech i Brazylii powstały pod wezwaniem św. Iwona bractwa, które podejmują się obrony prawnej ubogich i uciśnionych.