Juta

Jest to imię skrócone od Judyta. W języku niemieckim występuje w formie Jutta, Juta obok Ita, Ite (zob. JUDYTA).

W Polsce poświadczone w 1252 r. w formach Juta, Jutka, Judka. Jako nazwisko imię udokumentowane z r. 1445. Obecnie u nas nie występuje.

Odpowiedniki obcojęz.: niem. Jutta, Juta.

Znamy wprawdzie kilka błogosławionych tego imienia, ale nieraz określa się je też innymi blisko- brzmiącymi imionami (np. Julitta, Judyta itp.). Tutaj o jednej, która żyła na ziemiach polskich.

Juta (Jutta) z Chełmży. Urodziła się około r. 1220 w Turyngii. Tam też weszła w związek małżeński z rycerzem von Sangerhausen. Około r. 1240, kiedy mąż wybrał się do Ziemi Świętej (na krucjatę lub z pielgrzymką), owdowiała. Oddała się wówczas pobożności i uczynkom miłosierdzia. Zresztą nie zachowały się żadne pewne wiadomości dotyczące tego okresu jej życia. Mamy natomiast świadectwo wielkiej mistyczki, św. Mechtyldy, która w swych Objawieniach nazwała Jutę -pobożną i świątobliwą wdową-. Rozdawszy majątek, poszła potem nasza błogosławiona śladem wielu bogobojnych osób tego czasu: udała się o żebraczym kiju w pielgrzymkę do różnych wsławionych cudami miejsc. Około r. 1256, zaproszona może przez krewnego jej męża, Anno von Sangerhausen, który w latach 1256-1273 był wielkim mistrzem krzyżackim, przybyła do ziemi chełmińskiej i osiadła w pustelni nieopodal Chełmży. Codziennie przybywała do miasta na mszę św. Zajmowała się również posługiwaniem chorym. Wkrótce też sława jej świętości rozeszła się szeroko i zaczęła ściągać do niej ludzi, którzy szukali jej rady i pomocy. Sama korzystała z opieki i duchownego kierownictwa biskupa Heidenryka. Zmarła w maju 1260 r., prawdopodobnie w dniu 12. tego miesiąca. Data 5 maja, podawana od czasów XVII-wiecznego biografa, pochodzi z mylnego obliczenia wigilii Wniebowstąpienia. Kult Juty pojawił się wcześnie, z braku źródeł trudno jednak śledzić jego etapy. To wiadomo, iż po pewnym osłabieniu ożył w XVII w., kiedy to na życzenie Zygmunta III jezuita Fryderyk Szembek opracował życiorys Juty. Rozbiory przyczyniły się do stłumienia tej ożywionej czci. Jej nowe oznaki pojawiły się dopiero po odzyskaniu niepodległości. Wydano wówczas także (A. Liedtke, H. Westphal) kilka wnikliwych studiów historycznych na temat błogosławionej. Pomimo to - z braku źródeł - wiele kwestii dotyczących życia i kultu Juty nie wyjaśniono.