Kandyda

Jest to żeńska forma imienia Candidus, jednego z popularniejszych rzymskich cognominów: Candidus dla chłopca, a Candida dla dziewczynki. Pierwotnie oznaczało dziecko o jasnych włosach lub o jasnej cerze. Używane jeszcze w czasach pogańskich, zostało później przejęte przez chrześcijaństwo.

Imię to poświadczone zostało w Polsce w XIV w. (1396).

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Candida, fr. Candide, wł. Candida.

W rocznikach kościelnych znaleźć można dziesięć wzmianek o niewiastach tego imienia, czczonych jako święte. Ale nie wszystkie te wzmianki da się wystarczająco jasno rozszyfrować, niektóre zaś najprawdopodobniej dotyczą postaci wymienionych już gdzie indziej lub bohaterek budujących opowiadań. Mimo to zreferujemy tu dwa zapisy tego pokroju.

Kandyda, męczennica rzymska. W Martyrologium Rzymskim występuje kilkakrotnie (1 i 3 grudnia, 29 sierpnia), ale najpewniejszą, zgodną z najstarszymi zapisami datą jest 3 października. Pochowana została na Cmentarzu Poncjana, przy drodze do Porto, w miejscu określanym ad Ursum pileatum. O jej wczesnej czci posiadamy dostatecznie wiarygodne świadectwa. Ponadto nic pewnego o niej nie wiemy. Anonimowe Acta Ss. Marcellini et Petri opowiadają, że była żoną męczennika Artemiusza, z którym miała córkę Paulinę, także umęczoną za wiarę. Nie możemy tego wykluczać, ale wobec nikłej wartości historycznej wspomnianego pisma nie możemy też tego uznać za pewne. Dodajmy nadto, że w dotychczasowym Martyrologium Rzymskim pod dniem 3 października widniała nie Kandyda, ale... Kandyd. Baroniusz posłużył się marnym rękopisem i nieopatrznie zmienił w hagiograficznej wzmiance płeć.

Kandyda z Neapolu (Młodsza). Była matką rodziny, a zmarła w r. 586. Są to jedyne pewne wiadomości, które o niej można podać. Późne oficjum z r. 1525 utkane jest z wątków legendarnych i błędnych interpretacji odnalezionego epitafium. -Młodszą- natomiast nazywa się ją dlatego, że w Neapolu w tym samym dniu 4 września czczono Kandydę wdowę, którą Piotr apostoł spotkał rzekomo wówczas, gdy wylądował w miejscowym porcie. Otrzymała od apostoła jego laskę i z jej pomocą dokonywała cudownych uzdrowień. Uleczyła m.in. przyszłego biskupa Asprena. Tę to legendarną postać nazywano Kandydą Starszą. Potem dwie święte, czczone w tym samym mieście, rozdzielono i na ich wspomnienia zostały wyznaczone odrębne daty: 4 i 10 września.