Kartak

To imię pochodzenia celtyckiego (irlandzkiego) o znaczeniu 'kochający, miłujący, kochanek'.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Cartacus, ang. Carthage.

Także tu trudno mówić o dokładnej liczbie świętych noszących wspomniane imię. Oznaczono nim wielu wybitnych duchownych irlandzkich wczesnej doby, ale z niejasnych, ułamkowych zapisów trudno wywnioskować, czy chodziło w nich o wymienionego gdzie indziej, czy też do czynienia mamy z postacią odrębną. Trzy postacie względnie dobrze odróżnić można na podstawie wzmianek w martyrologiach i kalendarzach irlandzkich. Najwybitniejszą wśród nich był niewątpliwie:

Kartak, opat i biskup z Lismore. Zwał sie właściwie Mochuta, a imię Kartak przyjął dla uczczenia biskupa, który zapewnił mu pierwszą formację ascetyczną. Pochodził ze sławnego rodu Ciarraighe, który zamieszkiwał okręg odpowiadający dzisiejszemu hrabstwu Kerry. Gdy został kapłanem, razem z kilkoma innymi osiadł w pustelni w Kiltallagh. Około r. 594 wstąpił do słynnego opactwa w Bangor, założonego w r. 559 przez św. Komgalla. Potem sam założył klasztor w Rathin. Zgromadził w nim pokaźną liczbę mnichów, dla których ułożył regułę bardzo surową. Przeredagowano ją później wierszem, aby łatwiej przyswajać ją pamięci mnichów. Klasztorem Kartak zarządzał przez lat czterdzieści. Sukces, jaki osiągnął, wzbudzał jednak zazdrość innych. Podmówiono dlatego księcia kraju, który też - prawdopodobnie około r. 635 - usunął wspólnotę z zajmowanego terenu. Osiadła wówczas nad rzeką Blackwater w Lismore. Nowy klasztor stał się wkrótce jedną z najsłynniejszych szkół monastycznych Irlandii, macierzą licznych innych ośrodków życia zakonnego. Utrzymywano ponadto, że Kartak został pierwszym biskupem Lismore. Zmarł tam 14 maja 637 r. Jego grób odnalazł w r. 1891 archeolog Gratten-Flood.