Kazimierz

Jest to dwuczłonowe imię słowiańskie, zawierające w pierwszym członie temat czasownikowy kazi- 'kazić, niszczyć', a w drugim rzeczownik -mir 'pokój'. Grupa -ir rozwinęła się następnie w -er / -erz.

Imię Kazimierz było najpierw imieniem dynastycznym i stopniowo rozszerzyło się we wszystkich warstwach społecznych. Dziś jest to jedno z najpopularniejszych imion w Polsce. W dokumentach pojawia się w formach: Kazimiar (1176), Kazimier (1468), Kazimir (1122), Kaźmir (1282). Nosili je królowie i książęta z dynastii Piastów i Jagiellonów, np.: Kazimierz Odnowiciel, Kazimierz Wielki, Kazimierz Jagiellończyk. Obok imienia męskiego, które ma formy pieszczotliwe Kazek, Kazik, Kaźko, istnieje też imię żeńskie Kazimiera, zdrobniale Kazia. Od imienia Kazimierz pochodzi nazwisko Kaźmierczak oraz nazwy miejscowe: Kazimierz, Kazimierza Wielka itp.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Casimirus, ang. Casimir, fr. Casimir, niem. Kasimir, ros. Kazimir, ukr. Kazymyr.

Kazimierz, królewicz. Był synem króla Kazimierza Jagiellończyka i jego żony Elżbiety Rakuskiej. Urodził się na zamku królewskim na Wawelu 3 października 1458 r. Do dziewiątego roku życia wychowywał się pod kuratelą matki, potem przeszedł pod opiekę naznaczonych przez króla nauczycieli i wychowawców, z których głównym był nasz znakomity historyk Jan Długosz. W naukach czynił duże postępy. Toteż ojciec, który go wyróżniał, rychło wciągnął go w sprawy państwowe i plany dynastyczne. W jesieni 1471 r. został wysłany z 12-tysięczną armią przeciw Maciejowi Korwinowi, by objąć koronę św. Stefana, do której powoływało go kilku panów węgierskich. Ale wyprawa nie była należycie przygotowana ani pod względem politycznym, ani wojskowym i skończyła się fiaskiem. W listopadzie tego roku Kazimierz był już z powrotem w kraju. Uczestniczy odtąd w wielu przedsięwzięciach ojca, a więc jeździ z nim do Malborka na spotkanie z wielkim mistrzem, jest na sejmie w Piotrkowie, potem znów jako namiestnik królewski, secundogenitus Regis Poloniae, rządzi w Koronie. Wszędzie jedna sobie ludzi, z którymi się styka, budzi miłość i przywiązanie. Bliższe stosunki utrzymuje z kilku panami - doradcami królewskimi, m.in. z Piotrem z Bnina oraz z Kallimachem. Wiosną 1483 r. król wezwał go na Litwę. Tam od maja spełnia funkcje podkanclerzego. Zimę 1483/84 spędza w Grodnie. Wtedy to daje mu się we znaki niszcząca go od dłuższego czasu gruźlica. Na wieść o tym ojciec, przebywający wtedy w Lublinie, zjeżdża czym prędzej na Litwę, ale nie może zaradzić chorobie. Święty umiera 4 marca 1484 r. na rękach biskupa krakowskiego, Jana Rzeszowskiego. Ta przedwczesna śmierć wzbudza ogólny żal i smutek. Królewicz pochowany został w katedrze wileńskiej, która rychło stała się ośrodkiem jego kultu. Po badaniach, które przeprowadza w Polsce i na Litwie legat papieski Zachariasz Ferrari (1521) - zarazem biograf Kazimierza - kult ten zostaje potwierdzony już w r. 1521. Nie zachowała się jednak bulla papieska, zaginęła bowiem po śmierci posła królewskiego, Erazma Ciołka. Toteż za staraniem Zygmunta III Wazy Klemens VIII wydał powtórnie bullę kanonizacyjną (1602) i zatwierdził teksty liturgiczne o świętym. Kazimierz uchodzi odtąd za jednego z głównych patronów Polski i Litwy, a cześć odbiera przede wszystkim w Wilnie. Pius XII ogłosił go ponadto (1950) patronem młodzieży litewskiej.