Ksenia

Jest to imię pochodzenia greckiego (gr. Ksenia) o znaczeniu 'gościnna'. Upowszechniło się przede wszystkim na Bałkanach i dawnych polskich ziemiach wschodnich będących pod wpływem chrześcijaństwa greckiego. Kojarzy się nam jako imię ukraińskie, które zyskało pewną popularność w polskiej literaturze romantycznej.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Xenia, niem. Xenia, ros. Ksenija, Aksinija, Oksana, ukr. Ksenija, Oksana.

W wykazach hagiograficznych imię nie pojawia się często. Wystarczy dlatego wspomnieć tu Ksenię czczoną na greckim Wschodzie oraz tę, którą przed kilku laty uroczyście ogłoszono świętą w prawosławiu rosyjskim.

Ksenia z Mylasy. Najpierw nosiła imię Euzebia, ale gdy z obawy, aby jej nie wydano za mąż, uszła ze służącymi z domu, dla niepoznaki zmieniła imię na Ksenia. Uciekinierki pożeglowały na wyspę Kos, a tam spotkały starca Pawła i poddały się jego kierownictwu. Zaprowadził je do Mylasy (w małoazjatyckiej prowincji Caria), gdzie też założyły klasztor. Przed swą śmiercią Ksenia pożegnała się z siostrami i udzieliła im ostatnich napomnień. Gdy zmarła, przedziwne znaki z nieba zaświadczyły o jej chwale. Także jej grób zasłynął z licznych cudów. Tak chciało opowiadanie, którego pierwowzór stosunkowo niedawno wydobyto z rękopisu. Przerabiano je na rozmaity sposób. Na Zachodzie znane było w wersji Metafrasty. Wykazano jednak dowodnie, że w swym kształcie pierwotnym opowiadanie utkane jest z wątków znanych dobrze z mitologii greckiej. Wspomnienie Kseni obchodzono w dniu 24 stycznia.

Ksenia Popowa (z Petersburga) urodziła się w r. 1732. Wstrząśniętą śmiercią męża, który był śpiewakiem w chórze carskim, zaczęła chodzić po ulicach Petersburga i zachowywać się jak obłąkana. Ubierała się albo po męsku, podając się za swego męża, albo też wkładała suknię o osobliwych kolorach. W dzień często pracowała przy budowie cerkwi, noce zaś spędzała na modlitwie. Stała się Ksenia w swoich czasach przedstawicielką jurodstwa, to znaczy tego szczególnego rodzaju ascezy, który na Ruś przeszczepiony został z Bizancjum i swego uzasadnienia szukał w dosłownym urzeczywistnieniu Pawłowego wyrażenia o szalonych dla Chrystusa (zob. np. 1 Kor 3, 18; oraz pod hasłem Izydor z Rostowa). Ksenia miała przepowiedzieć datę śmierci cesarzowej Elżbiety (1763) oraz uzdrowić carewicza. Dokładnej daty śmierci Kseni nie znamy. Jej grób miał się znajdować na Cmentarzu Smoleńskim, gdzie też rychło pojawiły się oznaki oddawanej jej czci. Synod biskupów prawosławnych, zwołany w 1988 r. dla uczczenia tysiąclecia chrztu Rusi, uroczyście ogłosił ją świętą. Na jej liturgiczne wspomnienie wyznaczono dzień 24 stycznia.