Leoncjusz

Jest to przejęte za pośrednictwem łac. Leontius greckie imię męskie Leóntios. U Greków znane też było odpowiednie imię żeńskie: Leontis, które wywodziło się od nazwy miejscowej Leontis - Leontyda, jednej z 10 ateńskich jednostek administracyjnych. Leóntios jest zdrobnieniem od imion zawierających w swej pełnej formie cząstkę leon- (np. Leontomén-s), swego rodzaju patronimikum. W Polsce raczej nie używane. Częste natomiast na Rusi (Leontij), m. in. ze względu na rodzimego tam świętego: Leoncjusza z Rostowa, o którym poniżej.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Leontius, fr. Léonce, hiszp. Leoncio, ros. Leontij, wł. Leonzio.

W piśmiennictwie hagiograficznym spotykamy około dwudziestu pięciu Leoncjuszów. Ośmiu z nich widnieje w samym Martyrologium Rzymskim. Tu najzupełniej wystarczy wspomnieć o czterech. Trzech z nich można uznać za przedstawicieli różnych kręgów chrześcijańskiej starożytności. Czwarty reprezentuje młode chrześcijaństwo na Rusi.

Leoncjusz, męczennik z Trypolisu (w Fenicji). Śmierć poniósł prawdopodobnie w czasie prześladowań za Dioklecjana, a może Licyniusza. Miał być oficerem, pochodził zaś z Grecji. Zginął wkrótce po dwóch żołnierzach, Hipacym i Teodulu, których uprzednio nawrócił. Istnieje wiarygodna Passio w języku syryjskim, homilia św. Sewera z Antiochii na jego cześć oraz wiele innych wczesnych świadectw jego kultu. Wspominany jest 18 czerwca.

Leoncjusz z Cezarei Kapadockiej. Co o nim wiemy, pochodzi z relacji dość późnych. W r. 314 miał uczestniczyć w synodach w Ancyrze i w samej Cezarei. Wtedy też miał wyświęcić Grzegorza z Armenii, nazywanego później Oświecicielem. Wręczył mu również list synodalny dla Piotra z Sebasty. On rzekomo cesarza Konstantyna poinformował o wydarzeniach związanych z nawróceniem Armenii. W każdym razie w grupie biskupów, którzy wiosną 325 r. zdążali na sobór do Nicei, znajdował się -słynny przywódca metropolii- kapadockiej. On razem ze swymi kolegami przyjmował do katechumenatu Grzegorza Starszego, ojca Grzegorza z Nazjanzu. Z korespondencji papieża Gelazego wynika, że Leoncjuszowi powierzono zadanie przekazania wyznania nicejskiego Kościołom jego okolic. Wysoko cenił go św. Atanazy. Zanim w tym samym czasie co Grzegorz Oświeciciel, czyli około r. 328, zakończył życie, miał jeszcze napisać list do tego ostatniego. Pochowano go w miejscu, w którym później złożono doczesne szczątki św. Bazylego. Baroniusz dowolnie wpisał go do swego martyrologium pod dniem 13 stycznia. W synaksariach greckich nie widnieje.

Leoncjusz, biskup z Fréjus (na Lazurowym Wybrzeżu). Urodził się w drugiej połowie IV stulecia. Około 419 r. objął stolicę biskupią we Fréjus. Będąc przyjacielem św. Honorata z Arles, popierał fundację klasztorną na Wyspach Leryńskich (naprzeciw Cannes). Jan Kasjan dedykował mu dziesięć pierwszych Konferencji (Collationes). Zmarł prawdopodobnie około r. 432. Wspominany jest w dniu 11 maja.

Źródła i studia w Catholicisme 7 (1975), 377 n.

Leoncjusz (Leontij), biskup Rostowa. Z pochodzenia miał być Grekiem. Jako mnich ze sławnej Ławry Pieczerskiej pod Kijowem powołany został na biskupa do Rostowa nad Donem, gdzie chrześcijaństwo było jeszcze bardzo młode. Na urzędzie tym wykazał wiele gorliwości i zaparcia. Niejedno też znieść musiał ze strony wielu jeszcze w tych okolicach pogan. Zwano go hieromartyr - świętym męczennikiem, może dlatego, że zginął podczas zamieszek wywołanych przez pogan ok. r. 1071. W kalendarzach wschodnich wymieniany był 23 maja i na ten także dzień przewidują wspomnienie o nim redaktorzy nowego Martyrologium Rzymskiego, w którym dotąd nie widniał.

O dawnych żywotach i literaturze na temat świętego Catholicisme 7 (1975), 378 n. - Ikonografia w LCI 7 (1974), 399.