Malachiasz

Jest to imię biblijne z grupy imion teoforycznych. Pochodzi z hebrajskiego Mal'akhi, które jest formą skróconą imienia Mal'akijah 'posłaniec Jahwe, zwiastujący Jahwe'.

Imię to znane jest szeroko w związku z tzw. proroctwem Malachiasza.

W Polsce imię występuje bardzo rzadko.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Malachias, ang. Malachy, fr. Malachie, hiszp. Malaquias, wł. Malachia.

W hagiografii imię pojawia się rzadko. Poza starobiblijnym prorokiem, który nadał tytuł ostatniej księdze Starego Testamentu, spotykamy w niej jedynie świętego z Irlandii. Przedstawimy obydwóch.

Malachiasz, prorok. Jest zagadnieniem dyskusyjnym, czy Malachiasz to imię własne autora księgi, czy też określenie roli, jaką sobie przypisywał anonimowy mąż, układający proroctwa. Ani starożytni, ani egzegeci późniejsi nie byli w tym względzie zgodni, a niektórzy skłaniali się nawet do tego, aby w autorze dopatrywać się Nehemiasza. W czasach tego ostatniego księga niewątpliwie powstała. Obejmuje sześć dialogowanych mów i ma na względzie reformy prowadzone w pierwszej połowie V stulecia przed Chrystusem (480- -460). Pisana podniosłą prozą, gani występki, ale też ukazuje wizję przymierza, realizowanego przez tajemniczego Anioła przymierza. Przy tej okazji wypowiada również ważkie słowa o ofierze doskonałej i kapłaństwie; nabiorą one swego znaczenia w Nowym Testamencie. Nie wiedząc nic o autorze księgi, niektórzy tę lukę próbowali wypełnić legendą. Wedle Pseudo- -Epifaniusza Malachiasz miał być potomkiem Zabulona i pochodzić z Sofa, z terenu zamieszkanego przez to plemię. Był rzekomo bardzo urodziwy, a dla swych łagodnych i eleganckich manier lubiany przez wszystkich. Zmarł bardzo młodo i pochowany został w grobowcu swych przodków. W synaksarium konstantynopolitańskim widnieje pod dniem 3 stycznia, zaś do Martyrologium Rzymskiego wpisany został pod dniem 14. tegoż miesiąca.

Należy przede wszystkim przeczytać księgę oznaczoną imieniem Malachiasza, najlepiej z dobrym wstępem. Bardziej syntetycznie w DB 4 (1908), 604-610; oraz w DBSuppl. 5 (1957), 739-746. O kulcie BHG 1013z-1014e oraz Com. mart. rom. 21. - Ikonografia w Bibl. Ss. 8 (1966), 570-576; w LCI 7 (1974), 481; LPB 340.

Malachiasz, arcybiskup Armagh. Pierwotnie zwał się Mael Maedoc Ua Morgair, ale to staroirlandzkie imię w języku angielskim przybrało formę Malachy O'More, a stąd już był tylko krok do Malachiasza. Urodził się w starożytnym Armagh około r. 1094 jako syn lektora tamtejszej szkoły klasztornej. Młodość jego przypadała na czasy przedsięwziętej przez Cellacha (Celsusa) reformy Kościoła w Irlandii. Dość wspomnieć, iż w 1111 r. odbył się w Rath Breasail pierwszy irlandzki synod zwołany w tym celu. Sam Malachiasz kształcił się pod kierunkiem mnicha Imara (Eimara), który m.in. wszczepił mu przywiązanie do Stolicy Rzymskiej. W 1119 r. został kapłanem. Wkrótce jego gorliwa działalność na rzecz zaniedbanej ludności zwróciła uwagę biskupów dążących do reformy. Malchus (Mael Jose), biskup z Lismore, ściągnął go tedy do siebie. Niebawem Malachiasz objął współrządy w sławnym opactwie Bangor. W 1123 r. powołano go na biskupstwo w Connor. Nieco później założył klasztor w Kerry. Wreszcie w 1129 r. zgodnie z życzeniem zmarłego Cellacha zaczęto czynić starania, aby osiadł w prymasowskim Armagh. Jakkolwiek zwolennicy reformy przyznali mu tytuł prymasa, do objęcia stolicy nie doszło. Przez jakiś czas Malachiasz kierował życiem kościelnym w Bangor, wreszcie w 1137 r. zrezygnował na rzecz Gelazjusza (Gille Mac Liag) z Armagh i objął biskupstwo w Down. W dwa lata później na życzenie episkopatu Irlandii udał się do Rzymu z prośbą o paliusze. W tym stadium reformy Innocenty II paliuszy odmówił, ale mianował Malachiasza swoim legatem i zachęcił go do kontynuowania dzieła reformy. Chyba owocniejszy był jego pobyt w Clairvaux. Zaprzyjaźnił się wówczas ze św. Bernardem, a następnie przekazał mu do uformowania kilku zdolnych młodzieńców. Oni to, wróciwszy do kraju, wespół z innymi zapoczątkowali (1142) wspaniały rozkwit życia cysterskiego. Malachiasz odwiedził też kanoników regularnych św. Augustyna w Arrouaise (Aroasia, w diec. Arras) i zabrał od nich regułę, wedle której założył później w ojczyźnie wiele klasztorów. W 1148 r. na życzenie synodu w Inispatrick przedsięwziął drugą podróż na kontynent. Nie zastawszy papieża Eugeniusza III we Francji, zatrzymał się w Clairvaux i wówczas śmiertelnie zaniemógł. Zmarł 1, a może 2 listopada tegoż roku. Kanonizował go w 1190 r. Klemens III. Pamiątkę ze względu na Dzień Zaduszny obchodzono przez długi czas w dniu 3 listopada. Nowe Martyrologium Rzymskie przywraca tej pamiątce termin właściwy (2 XI). Dodajmy jeszcze, że Malachiaszowi przypisano proroctwa dotyczące przyszłych papieży, a także przepowiednie na temat Hiszpanii i Irlandii. Pierwsze były zręcznym fałszerstwem z r. 1590, spreparowanym dla zalecenia pożądanej kandydatury na tron papieski. Następne były naśladownictwem pierwszych, powstały zaś znacznie później.