Melania

Jest to imię wywodzące się z języka greckiego, od rzeczownika melanía 'czarne piętno (pieprzyk)', albo może być skróceniem imion dwuczłonowych z pierwszym członem melan- ('czarny'), np. Melanipp- (córka Ajolosa i Hippe).

W Polsce forma Melania z dawnych wieków nie potwierdzona. Poświadczone są formy Mela, Melanka, Mełanka, Malanka, Małanka, które przeważnie wywodzą się z Kościoła wschodniego.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Melania, fr. Mélanie, hiszp. Melania, niem. Melanie, ros. Miełanija.

Melania Młodsza. Do historiografii przeszła pod tym przydomkiem, dla odróżnienia od swej krewnej, bogobojnej matrony rzymskiej, wielkodusznej dobrodziejki wielu instytucji kościelnych, którą historycy nazywają Melanią Starszą (+ 409). Jednak mimo swych wielkich zasług i ascetycznego trybu życia Melania Starsza nie znalazła się nigdy w katalogach świętych. Młodsza natomiast zajęła poczesne miejsce w Martyrologium Rzymskim pod dniem 31 grudnia. Urodziła się także w Rzymie, w r. 383. Była córką senatora Waleriusza Publicoli i jego żony Albiny Ceionia. Gdy miała lat trzynaście, przymuszono ją do zawarcia małżeństwa z jej krewnym, Waleriuszem Pinianem. Urodziła mu córkę i syna, ale dzieci te bardzo wcześnie zmarły. Skłoniła wówczas męża do życia wstrzemięźliwego; majątek zaś, który obejmował olbrzymią fortunę rozrzuconą po całym niemal cesarstwie, przeznaczony miał być na dobre cele. Po śmierci ojca (404) zaczęła te zamiary realizować, ale natrafiła na protesty i opór rodziny. Wówczas postarała się o aprobatę cesarza Honoriusza. Dom przy Via Appia obróciła tedy na schronisko dla pielgrzymów i pokaźne sumy przeznaczyła na zapomogi dla biednych i budowę klasztorów. W 406 r. odwiedziła w Noli św. Paulina, następnie zaś z obawy przed Gotami schroniła się na Sycylii, gdzie utrzymywała żywy kontakt z Rufinem. Po jego śmierci przez siedem lat przebywała w północnej Afryce. Założyła tam kilka wspólnot życia ascetycznego i utrzymywała z kolei jak najlepsze kontakty z Alipiuszem i Augustynem. Potem poprzez Aleksandrię wyruszyła do Palestyny. Odwiedziła wówczas św. Cyryla Aleksandryjskiego i sławne ośrodki życia zakonnego w Egipcie. Od 417 r. przebywała już stale w Jerozolimie. Na Górze Oliwnej ufundowała klasztor żeński. W 431 r. pochowała obok klasztoru swego męża, Piniana. Sama wiodła teraz życie wypełnione bogomyślnością i pokutami. W 436 r. wyruszyła jeszcze raz w drogę. Tym razem celem podróży był Konstantynopol, gdzie dla wiary pozyskała i na śmierć przygotowała swego wuja, Woluzjusza. Zetknęła się wówczas także z cesarzową Eudoksją, która odwiedziła ją później w Jerozolimie. Melania zmarła 31 grudnia 439 r. Jej życiorys napisał kapelan jej i klasztoru, mnich Geroncjusz. Oryginał nie zachował się, posiadamy natomiast dwie wersje, łacińską i grecką. Ich wydanie u progu naszego wieku przyczyniło się walnie do odnowy czci Melanii Młodszej. W 1907 r. Pius X zatwierdził jej kult liturgiczny.