Proteriusz

Imię pochodzenia greckiego, od przymiotnika próteros 'wyższy, starszy'.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Proterius, gr. Protérios, ang., niem. Proterius.

Proteriusz z Aleksandrii. Kiedy na soborze chalcedońskim usunięto Dioskura, na opustoszałe miejsce obrano archidiakona Proteriusza, który wcześniej cieszył się zaufaniem swego poprzednika. Lud pozostał jednak wierny Dioskurowi. Opowiedzieli się za nim także mnisi, sprzyjający eutychianom. Wybuchły krwawe zamieszki. Na czele opozycji stanął kapłan Tymoteusz Łasica (Ailouros) i diakon Piotr Jąkała (Mongos). Proteriusz nadaremnie starał się uspokoić wzburzonych aleksandryjczków. W końcu poczuł się zobowiązany do odsunięcia wymienionych. Ale po śmierci cesarza Gracjana aleksandryjczycy raz jeszcze powstali w obronie zwolenników Dioskura. Wygnali więc Proteriusza z siedziby patriarszej, a na jego miejsce osadzili Tymoteusza. Gdy Proteriusz w Wielki Czwartek, 28 marca 457 r., celebrował w kościele Św. Kwiryna, tłum napadł na niego, rozszarpał go w kawałki, potem ciało wrzucił w ogień, a pozostałe prochy rozsypał na wietrze. Kościół grecki uznał w zamordowanym męczennika. Do synaksariów wpisano go pod dniem 28 lutego. Po Proteriuszu pozostał list do papieża Leona w sprawie komputu paschalnego. Istnieje też list papieża do patriarchy z zachętą do wierności, ukształtowanej przez Atanazego, Teofila, Cyryla i samego Leona.