Restytut

Imię pochodzenia łacińskiego, genetycznie cognomen na bazie przymiotnika pospolitego restitutus 'odnowiony, odzyskany, przywrócony do dawnych praw'.

Odpowiedniki obcojęz.: łac., ang. Restitutus, fr., niem. Restitut, wł. Restituto.

W zapisach martyrologicznych znaleźć można pięć wspomnień pod tym imieniem. Przedstawiamy wszystkie, ale tym razem nie silimy się na ich układ chronologiczny, do którego brak nam danych.

Restytut, męczennik rzymski. Martyrologium Hieronimiańskie wymienia go 27 i 29 maja, a pod dniem 11 czerwca podaje nawet miejsce jego grobu: w odległości 7 mil od Rzymu, przy Via Nomentana, czyli w dzisiejszym Monterotondo. Passio utkana została ze znanych i powtarzających się wątków, nazywanych przez badaczy loci communes. Relikwie za Hadriana IV (1154-1159) przeniesiono do rzymskiego kościoła Św. Andrzeja in Aurisario. Martyrologium Rzymskie wspomina go teraz 27 maja.

Restytut i Kryspul, męczennicy hiszpańscy. Martyrologium Rzymskie wspominało ich jako takich pod dniem 10 czerwca. Dwuosobowa grupka powstała jednak z błędnej interpretacji rozmaitych recenzji Martyrologium Hieronimiańskiego. Doszło w ten sposób do podwojenia męczennika rzymskiego, o którym mówiło się powyżej.

Restytut, Donat, Walerian, Fruktuoza i 12 tow., męczennicy antiocheńscy. Zgrupowanie pochodzi z błędu podobnego do tego, o którym mówiło się wyżej. Poprzez błędną interpretację rękopisu Martyrologium Hieronimiańskiego fikcyjne zgrupowanie dostało się do martyrologiów Adona i Usuarda, stamtąd zaś do Martyrologium Rzymskiego pod dniem 23 sierpnia. Należy jednak zauważyć, że synaksaria wschodnie wymieniają św. Sekunda, męczennika antiocheńskiego, który został zaliczony do tej grupy; a św. Augustyn kilkakrotnie sławił św. Walerianę, jedną z dwudziestu męczenników z Hippony.

Restytut, biskup Kartaginy. Na tej starożytnej stolicy zasiadał w latach 352-373. Zaś znamy go przede wszystkim z tego, że w 359 uczestniczył w synodzie w Rimini, a potem przewodniczył delegacji biskupów, wysłanej do cesarza. Będąc usposobienia pokojowego, przez jakiś czas przyjmował formułę synodu w Sirmium, a ta - jak wiadomo - tchnęła semiarianizmem. Jak się wydaje, na czas się opamiętał i wycofał. Kalendarz kartagiński wspomina go jako męczennika, ale nie wiadomo, kiedy miałby ponieść śmierć za wiarę. Wedle Possydiusza, mówił też o nim św. Augustyn. W Martyrologium Rzymskim widniał pod 9 grudnia; w nowym jego wydaniu - 28 sierpnia.

Restytut, biskup z Saint-Paul-Trois- -Châteaux. W odległości 3 km od Trois-Châteaux jest miejscowość o nazwie Saint-Restitut, a w niej kościół z wieżą, pod którą znajduje się krypta z grobowcem Restytuta i ołtarzem. W 1516 r. biskup Wilhelm Adhemar dokonał rekognicji tych relikwii. Potem rozproszyli je hugenoci. Restytuta wspominały lokalne kalendarze pod dniem 7 listopada, ale nie wymieniały go martyrologia o bardziej ogólnym charakterze. Nie było go też na listach dawnych biskupów. Legenda utrzymywała natomiast, że był ewangelicznym niewidomym od urodzenia i że do Galii przybył razem ze świętymi Trofimem, Eutropiuszem, Maksymem, Martą i Magdaleną.