Salomea

Jest to imię biblijne, wywodzące się z języka hebrajskiego, od słowa szalom 'pokój', lub szalam 'postawić, podłożyć'. W tekstach greckich pisane zawsze Salom-. W tej formie imię występuje w języku łacińskim i innych językach romańskich, a także germańskich. Imię Salome nosiła córka Herodiady, która tańcem skłoniła Heroda do wydania wyroku na Jana Chrzciciela. Pod tym imieniem wspomniana jest też jedna z świętych niewiast, które chciały namaścić ciało Chrystusa po złożeniu w grobie.

W Polsce imię znane jest od czasów średniowiecznych w postaci Salomea. Nosiły je żony Piastów, a później też matka poety Juliusza Słowackiego. Dziś występuje ono rzadko. Zdrobnieniem jest Salcia.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Salome, ang. Salome, fr. Salomé, niem. Salome, Salomea, ros. Sałomeja, Sałomija, wł. Salom-.

Salomea, księżna halicka. Była córką Leszka Białego i jego żony Grzymisławy, księżniczki ruskiej. Urodziła się około r. 1212. Bardzo wcześnie zaręczono ją z Kolomanem, synem króla węgierskiego, Andrzeja II. Na Węgry wysłano ją prawdopodobnie w r. 1218. W roku następnym wyprawa węgierska, posiłkowana przez oddziały polskie, zajęła Ruś Czerwoną i Koloman oraz małoletnia Salomea zasiedli na tronie halickim. Nie trwało to długo. Pobici, a potem uwięzieni przez księcia nowogrodzkiego, Mścisława, w r. 1221 musieli zrezygnować z Halicza i udali się na Węgry. Na skutek ran odniesionych w bitwie z Tatarami nad rzeką Sajo Koloman zmarł 11 kwietnia 1241 r. Salomea wróciła wówczas do Polski. Niebawem prowincjał franciszkanów, Rajmund, dokonał jej obłóczyn, i tak Salomea została klaryską (1245). W tym też mniej więcej czasie brat Salomei, Bolesław Wstydliwy, ufundował klaryskom klasztor w Zawichoście, który ze względu na większe bezpieczeństwo w razie napadu tatarskiego przeniósł niebawem do Skały, zwanej także Kamieniem Panny Marii (1258-). Domyślamy się tu roli, jaką przy fundacji i jej przeniesieniu odegrała Salomea. Jakkolwiek funkcji przełożeńskich nie spełniała, z zachowanych dokumentów wynika jasno, że na materialne sprawy klasztoru wywierała wpływ przemożny. Jej także swe powstanie zawdzięcza miasto Skała. Przypuszczalnie w lecie 1268 r. Salomea poważnie zachorowała. W każdym razie 30 sierpnia tego roku sporządziła testament. Zmarła 10 lub 17 listopada. Wnet powstał jej żywot, pisany pewnie z myślą o kanonizacji. Z czasem sprawę jednak zaniedbano i wznowiono ją dopiero w XVII w. Tym razem szło już tylko o aprobatę istniejącego kultu. Odpowiednie brewe Klemensa X wyszło w r. 1673. W r. 1749 wszczęto na nowo starania o kanonizację. Ale i tym razem sprawa poszła w zapomnienie. W kalendarzu diecezji polskich oraz w martyrologium franciszkańskim Salomea była wspominana 17 listopada; obecnie jej pamiątkę obchodzi się 19 listopada. Jej relikwie znajdują się w krakowskim kościele Franciszkanów, przyozdobionym m.in. witrażem Wyspiańskiego, który przypomina wiernym i zwiedzającym naszą Salomeę.